Сателитот за биомаса на Европската вселенска агенција, прв од ваков вид, ќе може да гледа низ облаци и врвови на дрвја за да процени како светските дождовни шуми ја штитат планетата од климатските промени.
Сателитот „Биомас“ на Европската вселенска агенција ќе ги „мери“ шумите на Земјата, откривајќи колку јаглерод што ја затоплува планетата е складиран во дрвјата и на тој начин се држи подалеку од атмосферата.
Досега беше невозможно да се пресмета количината на јаглерод складирана од 1,5 трилиони дрвја во дождовните шуми низ планетата.
Проектот, предводен од европската воздухопловна група „Ербас“, се надева дека ќе им помогне на научниците попрецизно да ги моделираат климатските промени и да ги следат стапките на уништување на шумите.
Сателитот беше лансиран од лансирната рампа Куру на Европската вселенска агенција (ЕСА) во Француска Гвајана.
Сателитот е наречен „вселенски брод“ поради неговата огромна антена со дијаметар од 12 метри што се отвора како чадор.
𝗕𝗶𝗼𝗺𝗮𝘀𝘀. 𝗥𝗲𝗮𝗱𝘆 𝘁𝗼 𝗨𝗻𝘃𝗲𝗶𝗹 𝗙𝗼𝗿𝗲𝘀𝘁 𝗦𝗲𝗰𝗿𝗲𝗰𝘁𝘀 𝗳𝗿𝗼𝗺 𝘁𝗵𝗲 𝗦𝘁𝗮𝗿𝘀. ✨🌳
— Diana🌜✨🔭 (@onlybeci) April 29, 2025
“A new space age for forests- its groundwork still matters”. 🚀 🌳
ESA's upcoming mission, Biomass, will launch the first P-band synthetic aperture radar designed to… pic.twitter.com/zD9lwFYcLH
Антената ќе користи радар со многу долга бранова должина – што ќе ѝ овозможи да гледа подлабоко во шумите и да детектира гранки и стебла затскриени од врвовите на дрвјата.
„Повеќето радари што ги имаме во вселената денес прават прекрасни слики од ледени брегови, но кога гледаат во шумите, ги гледаат врвовите на шумата, малите гранчиња, малите лисја, тие не продираат во длабочината на шумата“, објасни д-р Ралф Кордеј, раководител на Одделот за геонауки во Ербас.
„Но, она што го откривме е дека со користење на многу подолга бранова должина на радарот можеме да видиме длабоко под дрвјата и крошните“, додаде тој.
Сателитот од 1,2 тони ќе користи пристап кој не е многу различен од оној што се користи при КТ скенирањето и ќе анализира пресеци низ дрвјата во повторени преминувања за да создаде слика за тоа колку дрвенест материјал е присутен.
Токму овој материјал може да се користи како замена за количината на складиран јаглерод диоксид што ја затоплува планетата.
Моментално, научниците мерат поединечни дрвја и се обидуваат да екстраполираат, но ова претставува „огромен предизвик“, забележува д-р Мет Дизни, професор по далечинско набљудување на Универзитетскиот колеџ во Лондон.
„Нашето моментално разбирање е навистина нерамномерно бидејќи е навистина, навистина тешко да се измери. Во суштина, она за што зборуваме е обид да се процени количината на јаглерод што е складирана во билион и пол дрвја низ тропските предели.“
„Сателитите се навистина единствениот начин да се прави ова доследно“, вели професорот Дизни.
Мерењата на земјата ќе продолжат по лансирањето на сателитот за да се потврдат податоците што ги испраќа назад.
И покрај годините тестирање, лансирањето нема да биде лесно.
„Одредени работи на сателитот се гломазни, вклучувајќи ја и неговата голема 12-метарска антена што може да се распореди. Тоа е малку како распоредување чадор во вселената, само што е многу голем, па ќе се обидеме да помине непречено“, рече д-р Корди.
„Ербас“ донесе инженери од американската компанија „Л3Харис Технолоџис“ на својата локација во Стивениџ за да ја надгледуваат изградбата на рефлекторот на антената.
Експертите во L3Harris се специјалисти за овие големи, скалабилни системи – нешто што моментално не постои во Европа.
Доколку лансирањето е успешно, тимот се надева дека ќе ги произведе првите мапи во рок од шест месеци, а потоа ќе продолжи да собира податоци во текот на следните пет години.
Овие годишни мапи не само што ќе покажат колку јаглерод е складиран, туку и колку се губи преку уништувањето на шумите.
„Видот на набљудувања што ги имаме веќе 50 години од други сателити како Ландсат се многу непрецизни поради облаците. А во тропските региони често имаме облаци, па можеби нема да видиме дел од тропската шума“, нагласува проф. Дизни.
Друга предност на подолгата бранова должина на сателитот „Биомас“ е тоа што може да продира низ облаците, обезбедувајќи конзистентен, споредлив поглед на шумата од година во година.
Токму овој исход ги мотивираше научниците кои работеа на проектот повеќе од 20 години.
„Возбудливо е бидејќи ќе ни каже како нешто што можеби го земаме здраво за готово – нашите шуми, нашите дрвја – придонесуваат за процесите што ја регулираат нашата планета, а особено за процесите што стојат зад климатските промени, кои се толку важни за нас денес и за иднината“, вели д-р Кордеј.
