Македонските државјани може да се соочат со подолги чекања на граничните премини при посета на повеќе ЕУ земји, поради новиот дигитален систем кој започнува со примена во октомври. Системот за влез/излез (Entry/Exit System – EES) ќе се воведува постепено низ Европа во период од шест месеци, почнувајќи од 12 октомври.
Со новиот систем, ќе се укине рачното печатирање на пасошите и наместо тоа, посетителите ќе регистрираат биометриски податоци, како што се отпечатоци од прсти и фотографија, за автоматизирана проверка при влез и излез.
Во кои земји ќе се применува системот?
Системот ќе се применува во 25 ЕУ земји од Шенген зоната, како и четири дополнителни држави од истиот регион кои не се членки на ЕУ.
Целосната листа вклучува:
- Австрија
- Белгија
- Бугарија
- Хрватска
- Чешка
- Данска
- Естонија
- Финска
- Франција
- Германија
- Грција
- Унгарија
- Исланд
- Италија
- Летонија
- Лихтенштајн
- Литванија
- Луксембург
- Малта
- Холандија
- Норвешка
- Полска
- Португалија
- Романија
- Словачка
- Словенија
- Шпанија
- Шведска
- Швајцарија
Ирска и Кипар ќе продолжат да користат рачно печатирање.
Кого го засега?
Системот се однесува на лица кои не се државјани на ЕУ – вклучително и државјани на Македонија – кои патуваат во некоја од овие земји за краток престој (до 90 дена во период од 180 дена).
Деца под 12 години нема да даваат отпечатоци, но ќе треба да им се скенира лицето.
Постојат и одредени ослободувања, наведени на официјални извори.
Како ќе функционира?
Системот ќе регистрира:
- име,
- тип на патна исправа,
- биометриски податоци (отпечатоци и фотографија од лице),
- датум и место на влез и излез.
При првата посета на некоја од земјите по воведување на системот, патникот ќе треба да ги регистрира своите податоци на автоматизирана кабина (киоск) на аеродром, пристаниште или терминал.
Зошто се воведува?
Европската Унија вели дека новиот систем треба да донесе неколку подобрувања во однос на стариот:
- Рачното печатирање е бавен и несовршен процес, кој не дава прецизни податоци за влезови и излезови.
- EES ќе направи граничните проверки помодерни, побрзи и поефикасни.
- Штом патникот е регистриран, проверките на граница ќе бидат значително побрзи.
- Ќе се зголеми безбедноста, бидејќи системот овозможува следење на тоа кој влегува и излегува, и ќе помага при:
- спречување на илегална миграција,
- откривање на злоупотреба на безвизен режим,
- откривање на лажни идентитети,
- борба против тешки кривични дела и тероризам.
Подолги чекања се очекуваат при стартот
Владата предупредува дека при првичната примена, може да има подолги чекања на граница, бидејќи ќе биде потребно неколку дополнителни минути за секој патник да се регистрира во системот.
Агенцијата за гранична безбедност на ЕУ, Frontex, разви мобилна апликација која ќе овозможи делумна регистрација однапред, но отпечатоците сепак ќе се земаат на граница.
Апликацијата ќе биде доброволна и достапна за одредени држави и премини. Тестирање на оваа опција ќе се врши во текот на крајот на 2025 и во 2026 година.
