Повеќе од три недели континуирани температури над 30°C, дури и во региони над Арктичкиот круг, ја претворија северна Европа во сцена каква што дури и климатските научници ја нарекуваат – „навистина без преседан“.
Во малиот арктички град над норвешкиот круг, термометрите покажуваа над 30°C на 13 дена само во јули, а Финска помина три последователни недели со исто ниво на жештина. Според архивите кои се водат од 1961 година, ова е најдолгиот регистриран топлотен бран во историјата на регионот – 50% подолг од претходниот рекорд.
„Топлотниот бран сè уште е во полна сила – денес достигнавме дури 33°C. Дури и арктичките предели се греат со над 25°C веќе три недели. Можно е утре да паднат нови рекорди за август,“ напиша климатологот Мика Рантанен од Финскиот метеоролошки институт на социјалните мрежи.
Север што гори: Од Лапланд до Арктикот
Норвешкиот метеоролошки институт потврди дека најмалку една станица во секоја од трите северни покраини измерила над 30°C на 12 дена во јули. Шведска исто така бележи необични податоци: во Хапаранда, температурите останале над 25°C 14 дена по ред, а во Јокмок – дури 15 дена.
„За да најдете подолг период со вакви температури, мора да се вратите повеќе од еден век наназад,“ изјави Сверкер Хелстром од Шведскиот метеоролошки и хидролошки институт.
Во срцето на Лапланд, местото кое некогаш било прибежиште за „летни ладни одмори“, сега е под црвени метеоаларми, а високите температури веќе предизвикаа грмотевици, пожари и преоптоварени здравствени служби.
Мразот како засолниште
Во северна Финска, дури и ледената арена мораше да ги отвори вратите за луѓето барајќи спас од жештината – откако болничката итна помош беше преполна. Локалните медиуми известуваат и за северни елени кои се на раб на преживување.
Во меѓувреме, туристите што патувале на север за „ладни одмори“ биле пречекани со опасни жештини и здравствени предупредувања, јави Шведското радио.
Климатската промена без милост
Според Хеики Туоменвирта од Финскиот метеоролошки институт:
„Како што напредува климатската криза, овие екстремно топли бранови ќе стануваат сè почести, поинтензивни и подолготрајни.“
Причините се комплексни, но централниот фактор е јаглеродното загадување кое ја поттикнува глобалната климатска нестабилност. Жешката вода во северниот Атлантик и долготрајниот атмосферски висок притисок ја задржуваат топлината над Скандинавија, со температури 8-10°C над сезонската норма.
Инфраструктура неспремна за новата реалност
Регионите како Норвешка, Обединетото Кралство и Швајцарија, историски прилагодени на студ, сега се меѓу најранливите на растот на жешки денови. Од железнички системи до болници, инфраструктурата е далеку од подготвена за климатски екстреми од ваков тип.
Порака од науката: Ова е само почеток
Научниците се едногласни: она што денес го гледаме како „екстремно“, утре ќе стане новата нормалност, ако човештвото не преземе амбициозни чекори за намалување на емисиите.
Скандинавија – некогаш земја на мразот – денес гори. И тоа е предупредување што не смее да се игнорира.
Извор: The Guardian, Фински и Шведски метеоролошки институти
