На овој ден кога децата се облекуваат и ставаат страшни маски, многу возрасни се прашуваат дали тоа преставува опасност или е само фестивал и забава. Тие размислуваат во правец дека Ноќта на вештерките е американски увоз со комерцијални цели. Но, нивниот немир може да оди подлабоко. Дали Ноќта на вештерките е само сезонски фестивал со своите корени во Ноќта на сите реликвии или е поопасен, како што сугерира Црквата, да ги охрабри децата да се интересираат за сатанистичките ритуали?
Ноќта на вештерките, кој се слави на 31 октомври, има антички корени. Тоа е кулминација на различни традиции, вклучувајќи го и келтскиот фестивал на Самахин, кој го означи крајот на сезоната на жетва и почетокот на зимата. Со текот на времето, тој еволуираше во ден кога луѓето веруваа дека границата меѓу живите и мртвите е нејасна, дозволувајќи им на духовите да се вратат на Земјата. Со напливот на христијанството, 1-ви ноември беше прогласен за Ден на сите светци, а 31-ви октомври беше назначен како Вечер на сите реликвии или Ноќта на вештерките.
Прифаќање во европските земји: крпеница на традиции
Прифаќањето на Ноќта на вештерките во Европа е разновидно како и самиот континент. Во земји како Ирска и Обединетото Кралство, каде празникот има келтско потекло, Ноќта на вештерките е широко прифатен. Слично на тоа, во последниве децении, земји како Франција, Германија и Шпанија ги прифатија прославите со раширени раце. Во некои региони, повеќе се работи за забави со костими отколку за морничав фолклор. Сепак, другите европски нации сè уште пристапуваат на Ноќта на вештерките со навестување на скептицизам.
Ноќта на вештерките во Македонија: Страшна поделба
Во Македонија, Ноќта на вештерките покрена бурна дебата. За некои, тоа е возбудлива и пријатна прилика, можност да се дотераат, да издлабат тикви и да се препуштат на слатките задоволства. Но, за другите, особено оние кои се помалку запознаени со историјата и значењето на празникот, тој останува енигма. Некои го гледаат со сомнеж, поврзувајќи го првенствено со вештерки, натприродни суштества и недостаток на културна автентичност. Според тоа, дебатата не е само за тоа дали да се слави Ноќта на вештерките, туку и за тоа како да се разбере и прифати во локалниот контекст.
Маркетинг магија: хорор книги и страшни филмови
Во светот на издаваштвото, Ноќта на вештерките обезбедува единствена маркетиншка можност за хорор жанрот. Издавачките куќи често објавуваат серија на хорор романи и трилери, искористувајќи ја желбата за читања на оние кои сакаат и адреналинско доживување. Киносалите, од друга страна, нудат мноштво застрашувачки филмови кои ја задоволуваат љубовта на публиката кон неизвесноста, хорор елементите и натприродните приказни. Овој пресек на литература и кино совршено го надополнува духот на Ноќта на вештерките.
Во Македонија, издавачките куќи почнаа поблиску да комуницираат со својата публика на Ноќта на вештерките. Тие организираат промоции, организираат читања на хорор книги и се вклучуваат во дискусии за богатата историја на жанрот. Во кината се прикажуваат класични хорор филмови и нови изданија, обезбедувајќи заедничко искуство за оние кои уживаат во возбудата да се плашат заедно.
А сите останати го користат овој ден да прикажат СТРАШНО ДОБРИ ПОПУСТИ врзувајќи го празникот со маркетинг цели. Кај нас можете да видите како и во светот декорирани излози со тикви, вешетрки и црни мачки кои се симболи на овој ден.
Маскирањето стана вид уметност
Еден од најинтересните аспекти на Ноќта на вештерките е можноста за поединци, и млади и стари, да ставаат морничави и креативни маски. Традицијата на носење маски на Ноќта на вештерките може да се проследи наназад до идејата дека маскирањето за време на фестивалот Самахин би помогнало да се отстранат сите злобни духови што можеби талкаат. Денес, таа еволуираше во форма на уметност, со сложени, страшни маски кои ги красат лицата на маскираните. За децата, шансата да се трансформираат во духови, суперхерои или чудни суштества е извор на голема возбуда, што ја разгорува нивната имагинација и креативност.
Годинава најпопуларни се костимите на жени хероини. Ќе можат да се забележат Вондервоман, Кетвоман, ликовите од „Војна на ѕвездите“, а ќе има и по некоја принцеза, но она што е најпопуларно годинава се розовите шапки со мачешки уши, коишто беа симбол на женските протести против претседателот на САД, Доналд Трамп.
Trick-or-Treating: Слатка размена на трикови и задоволства
Една од најпознатите традиции поврзана со Ноќта на вештерките е вековната практика на „трик или задоволство“. Децата одат од куќа до куќа, тропаат на вратите и поставуваат едноставен ултиматум: „ Trick-or-Treat?“ Импликацијата е дека ако не се обезбеди задоволство, обично во форма на бонбони или чоколади, мора да прикаже трик.
Во Македонија, како и во многу други земји, практиката на Trick-or-Treat станува сè попопуларна. Локалните заедници и семејствата ја прифаќаат оваа традиција, а децата со нетрпение очекуваат да се маскираат и да започнат со своите ноќни потраги по богатствата од кондиторски производи. Тоа е пријатна и радосна манифестација на Ноќта на вештерките, каде што магијата на маскирањето и слатката размена на трикови и уживања се спојуваат за да создадат незаборавни спомени од детството.
Зошто црната и портокаловата се боите на Ноќта на вештерките
Карактеристичните бои на празникот, кој се слави на 31 октомври, се црната и портокаловата, а нивното значење, всушност, е поврзано со сезоната во која се празнува.
Кон крајот на 1800-тите години, особено во САД, прославите биле многу повеќе ориентирани кон рачно изработени украси. Во тој период, целиот декор и костими биле рачно изработувани, а домаќинките во своите домови изложувале тикви и лушпи од пченка.
Природните бои со кои можеле да работат кон крајот на октомври биле претежно портокаловата и жолтата, кои ги добивале од тикви, хризантеми, невен, пченка. Но декорацијата на забавата за Ноќта на вештерките создавала и вонземска страшна атмосфера, за што била потребна и доза темнина или црна боја.
Зошто се длабат тиквите за Ноќта на вештерките?
Обичајот се заснова на легендата за ковачот Џек. Тој бил познат по својата итрина, но бил и многу скржав. Една од многубројните приказни зборува за тоа како овој ковач успеал да го измами ѓаволот.
Џек му ја понудил својата душа на ѓаволот за замена за пијалак.
Според легендата, кога ѓаволот се претворил во паричка, Џек брзо го ставил во џебот покрај крстот, поради што ѓаволот не можел да се врати во својот облик. Итриот ковач го пуштил ѓаволот дури кога тој му ветил дека нема да ја бара неговата душа следните десет години.
Кога Џек умрел, поради грешниот живот не бил примен во рајот, па отишол во пеколот. Ѓаволот, како што му ветил претходно, го пратил назад, подарувајќи му парче јаглен.
Според легендата, ковачот во џебот имал репка која ја издлабил и ја ставил внатре. Оттогаш тој станал скитник, кој обидувајќи се да го најде патот до дома, оди по мрачните улици носејќи ја репката во раце и плашејќи ги луѓето околу себе.
Како што се ширела легендата, така и приказната се менувала. Поради тоа, некои длабеле домати, некои компир, за на крајот општопризнат симбол да стане тиквата.
