Нил деГрас Тајсон: Поблиску сме од кога било порано, до пронаоѓање на вонземски живот

Нил деГрас Тајсон, светски познатиот американски астрофизичар и писател е препознатлив по неговиот хумор и способноста да објасни сложени научни концепти на разбирлив начин. Автор е на повеќе книги за астрономија и вселената, работи како директор на Hayden Planetarium во Њујорк, а се појавува во многу телевизиски емисии и подкасти, но е и домаќин на познатата серија Cosmos: A Spacetime Odysses (2014), продолжение на оригиналната „Cosmos“ од Карл Саган.

Неговите последни појавувања во јавноста се на неколку теми.

Па така, на прашањето што го плаши, одговара дека најголемиот страв му е во моментов што на нашиот вид му недостасува мудроста.

„Ни недостасува мудроста да станеме пастири на нашите моќи над природата, каква што ни е потребна за да се осигураме дека светот ќе е сè уште тука за нашите потомци. Тоа ме плаши“, вели тој.

За најголемите иновации што ќе го променат животот на луѓето во следните десетина децении, кои што можат да се очекуваат, вели дека има една за дваесетина години:

„Тоа е нашата моќ за контрола врз човечкиот геном, кога потоа можеме да го промениме генетскиот идентитет на тоа што значи да се биде човек. И да, ќе има тотално ѓаволски последици од тоа, ако се најде во погрешни раце. Но, ако е во вистинските раце, можеме да се ослободиме од болести што ги кратат и ги влошуваат животите на толку многу луѓе, што ќе значи и дека веројатно ќе можеме да живееме подолго. Конкретно, биогенетиката е во блиската иднина, не во следните сто години. Побарајте ја.“

ДеГрас Тајсон се осврнува и на пропуштањето на животот.

„Дозволете ми да ви покажам малку математичко размислување. Нема ништо помотивирачко од сознанието дека ќе умрам. Помислете на затвореникот во ќелијата, кој секој ден прешкртува еден датум со Х, затоа што секој Х е еден ден поблиску до неговото излегување. Ајде да го направиме тоа истото со вашиот живот. Секој Х е ден што го поминувате не правејќи ништо, а можевте да направите нешто и еден ден ќе умрете и вашиот живот ќе биде опишан во календарот со бројот на иксовите. Ова ме мотивира многу да бидам што е можно попродуктивен, што е можно покорисен. Обидете се да создадете подобар свет од вашата привилегија што живеете во него. Значи, ако сознанието дека ќе умрете му дава смисла на вашиот живот, тогаш вечниот живот е живот без никаква смисла. Проклетство“, вели популарниот астрофизичар, кој нагласува и дека сака да добие одговор на три прашања:

„Сакам да знам што е темна материја. Сакам да знам што е темна енергија. И сакам да знам како се преминува од неживи органски молекули во жив живот. Можеме лесно да создаваме органски молекули, на пример, бесплатно. Само ставете малку енергија, протресете ја и испечете ја. Ете ги. И Земјата очигледно немала проблем да го постигне ова бидејќи се случило релативно брзо. Во историјата на Земјата. Се преминува од молекули во репродукција на живот. И ова се две големи граници. Се разбира, јас само зборував за границата во биологијата, но астрофизичарот размислува, ако можете да го направите тоа на Земјата, кажете ми како сте го направиле, бидејќи може да се случи на друга планета. И тоа е овој пресек на астрофизичарот и биологот.“

ДеГрас Тајсон има интересно тврдење и за патувањето т.е. времето на „создавањето“ на сончевата светлина. Според него, сончевата светлина што допира до нашата кожа во моментов патува милиони години, долго пред да постојат луѓето. Длабоко во сонцето, нуклеарната фузија се случува во неверојатни размери. Температурите достигнуваат жешки 27.000.000°Ф, принудувајќи ги атомите на водород да се судрат и да ослободат огромни количини на енергија. Оваа енергија се емитува како ситни честички светлина познати како фотони. Но, тука станува возбудливо. Овие фотони не само што пукаат директно во вселената, туку тие се заробени во Сонцето, одбивајќи ги честичките што постојано се судираат, апсорбираат и повторно емитуваат во сите правци. Овој процес може да трае од 10 милиони до 100 милиони години пред фотонот конечно да избега. За да се стави тоа во перспектива, светлината што го допира вашето лице денеска, можеби го започнала своето патување кога диносаурусите сè уште биле тука, или дури и пред луѓето некогаш да стапнат на планетата. И откако тој фотон конечно ќе се ослободи, патува низ вселената со неверојатна брзина од 186.000 милји во секунда, а до Земјата стигнува за само осум минути. Затоа, следниот пат кога ќе излезете надвор и ќе ја почувствувате топлината на сонцето, запомнете дека енергијата што ја чувствувате е на пат кон вас со милиони години.“

И, уште нешто за светлината: „Всушност, откривме дека брзината на светлината не е најбрзата работа во универзумот. Звучи лудо, нели? Со години мислевме дека светлината е едно од најбрзите нешта што постојат, но всушност постои нешто побрзо, вселената што се шири. Начинот на кој тоа функционира е дека светлината патува низ вселената, но самиот простор сè уште се шири. Како што вселената се растегнува, галаксиите се оддалечуваат подалеку, и тоа го прават побрзо отколку што светлината може да ги следи. На светлината ѝ е потребен простор за да патува низ него, но кога самиот простор расте, светлината не може да го надмине ширењето. Поедноставно кажано, светлината не може да се прошири во ништо, или во спротивно тоа ништо веќе би имало светлина во себе, што го прави да не е ништо. А колку што знаеме, ништото е она што лежи зад вселената што се шири. Значи, галаксиите всушност се оддалечуваат една од друга побрзо од светлината. Следниот пат кога ќе чуете дека ништо не може да патува побрзо од светлината, само запомнете дека вселената се движи со брзина што дури ни светлината не може да ја стигне. Неверојатно, нели?“

Овој научник го коментираше и исчезнувањето на диносаурусите:

„Како знаеме дека астероид ги убил диносаурусите? Па, диносаурусите владееле со копнените екосистеми на Земјата 165.000.000 години. И потоа го гледаме овој слој од удар, последиците од астероидот. Сепак, никаде на Земјата не е пронајден ниту еден фосил од диносаурус еден сантиметар над овој слој. Исто така, можеме да видиме дека имало еден ден во историјата кога, пуф, тие исчезнале. Па каде е астероидот што ги убил диносаурусите? Дали некогаш е пронајден? Па, да, всушност е пронајден. Го откриле научници во 1991 година од кратер покрај полуостровот Јукатан, познат како Источен брег на Мексико. Длабок е околу 12 милји и широк 110 милји. Но, всушност, нафтените компании знаеле за тоа уште од 70-тите години, но не кажале никому затоа што се разбира, тие се нафтени компании. Астероидот што ги убил диносаурусите бил со дијаметар од околу 18 километри, движејќи се со брзина од околу 45 пати поголема од брзината на куршум. И веројатно слетал некаде во текот на пролетта, бидејќи во Северна Дакота има некои фосили од риби кои имаат пролетен полен заробен во нивните жабри. Значи, со сите информации што ги имаме во моментов, со сигурност можеме да кажеме дека биле убиени од астероид.“

Научниците, вели во една друга прилика деГрас Тајсон „можеби го пронајдоа најсилниот доказ досега дека не сме сами во вселената. Пронајдена е планета наречена К218Б, која е оддалечена 124 светлосни години, со гасови во својата атмосфера што можат да ги создадат само живи суштества како бактерии и океански микроби како што е планктонот овде на Земјата. Што се овие хемикалии, можеби ќе прашате? Тие се нарекуваат диметил сулфид и диметил дисулфид. Тука ги создаваат ситни морски суштества. Но, на К218Б има илјадници пати повеќе од него отколку што гледаме на Земјата. Но, да не ги нарекуваме вонземјани засега. Научниците сè уште треба да ги исклучат алтернативните начини за производство на овие хемикалии без живот, како што се вулканите или чудната хемикалија што можеби сè уште не ја разбираме целосно. Телескопот Џејмс Веб всушност ја детектирал оваа хемикалија од планетата пред години, но сигналот бил премногу слаб за нешто убедливо. Сепак, сега е многу посилен и потешко е да се игнорира. Можеби сме дури и поблиску од кога било порано, до пронаоѓање на вонземски живот. Којзнае, можеби е само прашање на време. Но, прашањето за гледање и достигнување до тие планети е сосема друга приказна.“

е-Трн да боцка во твојот инбокс

Последни колумни