Идејата да го прочитам, а потоа и да напишам нешто за овој роман произлезе не само од тоа што го видов романот кај еден мој пријател в рака, туку и од една нескротлива желба која потоа ми се јави да видам како овој успешен и неверојатно вешт графички дизајнер влегол во светот на книжевноста. Толку ми се слатки овие релации на другите уметности кои некако потоа се врзуваат со текстот. Преку нив секогаш сум наоѓала нова симпатија изразена во друга форма и барем на теориски план сум обидувала малку да ја истражам. Секако дека романов на Футро тоа ми го прави размислувајќи за дизајнот како непознато поле за мене, но подоцна за ова. Сега би тргнала од таа трогнатост од текстот која сè уште ме држи.
Обожавам автофикција која не е претензиозна, која е соголена до темел. Футро е добар раскажувач, тоа е првата мисла која ја добив по читањето, успева вештината на визуелните метафори, неговата историја и неговиот талент да ги воопшти и доближи кон зборот. Покажува дека за добар книжевен текст нужно треба да се следи својот инстинкт и тој да биде водство за комуникација со читателот, но и дека во пресекот на графичкиот дизајн, креативноста и пишувањето има многу повеќе заеднички нешта од она што ние сме навикнати да видиме. Тој шарм ме освои во ,,Девет” и сега ме тера да ги побарам и неговите сликовници за деца. Станува збор за роман кој го отсликува неговиот живот по паѓањето и трауматичното губење на меморијата на деветгодишна возраст до повторното враќање назад до сеќавањата, до загубеното во семејството и пронаоѓањето на себеси низ животот.
Но, во ниту еден момент при читањето немате впечаток дека Футро раскажува за самиот себе поради приказната која нужно треба да се напише, напротив. Затоа по затворањето на страниците, останувате со ликовите и текстот, помеѓу Довла, Олга, Сара, Богдан и Николас, но и географските одредници кои стануваат и животни одредници. ,,Девет” е збирка од триесетина приказни со илустрации или фотографии од уметници кои се многу важен дел од самиот текст,издадена од ,,Арс Ламина” во превод на Сашо Христовски. Визуелниот елемент има огромно влијание врз дополнувањето на напишаното, оттаму секоја приказна преку која се навраќаме кон таа лична историја на сеќавањето има свој белег кој го гледаме пред себе и се врзува во меморијата на читателот преку она што го ставиле препознаени уметници како нивен печат.
За овој роман може да се зборува од повеќе перспективи. За мене не е само книжевен текст, туку реченици кои во заднина ја чуваат сета креативност на Футро и графичкиот дизајн како движечка сила и смисла, како катализатор на животни промени. Затоа ,,Девет” е повеќе од уште една објавена книга, тој е можност за моментално запирање на светот и искусување на болката која проникнува од многу места: минатото кое е магливо, од односите во кои многу нешта се премолчени, од она што требало да се случи, претпоставките за иднината која не се доживеала. Тој е поврзување на нескротливата желба за создавање, талентот и животот.
Ми се раѓа желба да ја препрочитам повторно, не поради утврдувањето на специфични книжевни постапки и техники кај него, туку поради шансата во неговото пишување да се најде едно засолниште кое постои на околу 250 страници и кое како читател ми е потребно. Авторот тоа читателско засолниште го создава со неговата ранливост и отвореност кон себе и кон читателот. Измеѓу очекувањата, егото и растењето, следиме комплексни ликови кои не можат, ниту сакаат да избегаат од стварноста од која се преземени.
Конечно, она што ме тера одново да се навратам кон читање на книгава е фактот дека преку ,,Девет” следејќи го протагонистот и неговиот свет во најразлични бои, одеднаш како читатели почнуваме да се следиме самите себе низ неговото патување. Неговите радости, тага и слабости се можност за подлабоко нурнување во нас и нашите лични одлуки, без разлика дали зборува за животот во Гетеборг или Белград, детството во станот на ,,Цвииќева” или првото летање со авион. Затоа знам дека ова не е роман пишуван само со намера некоја приказна да биде раскажана, туку со силен поттик да го обземе читателот и да се поврзе со неговата лична историја. Авторите кои тоа успешно го прават ми се допаѓаат најмногу. При соочувањето со него, читателот нема потреба да анализира, туку да чувствува, а емоции во овој текст има повеќе одошто би очекувале првично.
И така ова станува книжевно дело кое се толкува со срце, додека тагата, радоста и животот на неговите редови фрлаат мали стрели кои стигнуваат до нас. Тие оставаат мали белези кои би сакале да ги имаме колку што може подолго. Затоа што постојат белези кои потсетуваат и на добри, значајни работи, нештата кои имаат смисла, а ги сместуваме во одредено време и простор. Таква е оваа книга на Футро која сега ја сместувам на полицата со омилени четива.
