Иако светот денес е генерално побогат отколку пред една деценија, растечките бројки за приход не ја доловуваат целата слика.
Нови глобални анализи укажуваат дека економскиот напредок не се распоредува еднакво — и дека повеќе од половина од светската популација е погодена од зголемена нееднаквост, и покрај тоа што нивните приходи растат номинално. Ова создава парадокс: луѓето заработуваат повеќе, но стануваат релативно посиромашни во споредба со најбогатите групи.
Главната причина за ваквиот тренд е што економскиот раст повеќе ги наградува оние кои веќе имаат капитал, а помалку ги поддржува оние кои живеат од труд. Кај најбогатите 1–5% приходите растат со драматично побрз темпо од просекот, што создава “расклизање” помеѓу групите.
Ова не е само економска статистика, тоа значи дека сè повеќе луѓе имаат потешкотии да се движат нагоре на општествената скала, дури и кога формално имаат повисок приход.Уште поинтересно е дека нееднаквоста повеќе не е само финансиски проблем. Новите анализи покажуваат дека таа има силни еколошки и социоекономски последици.
Богатите земји и индивидуи произведуваат поголем дел од емисиите, но посиромашните групи се тие што најсилно ги чувствуваат ефектите од климатските промени. Ова создава двоен товар: социјална и еколошка неправда што се надополнуваат.
Истовремено, во многу делови од светот расте политичката нестабилност, а недовербата во институциите се продлабочува. Економистите предупредуваат дека кога нееднаквоста ја надминува одредена граница, тоа може да ја загрози долгорочната стабилност: луѓето чувствуваат дека системот не работи за нив, што ги засилува конфликтите, миграциите и популистичките движења.
Она што го прави овој момент критичен е што економскиот раст повеќе не гарантира подобар животен стандард. Главниот предизвик за наредната деценија не е само „како да се создаде богатство“, туку како тоа богатство да се распределува на праведен начин. Новите истражувања сугерираат дека најуспешните држави ќе бидат оние што ќе најдат рамнотежа помеѓу пазарната ефикасност и социјалната праведност.
Оваа тема станува сè поактуелна бидејќи светската економија се наоѓа во период на забрзани промени: автоматизација, климатски ризици, миграции и демографски трансформации. Сите тие ја засилуваат потребата да се преиспита како функционира распределбата — и кому навистина му служи растот.
