Според анализите на Светската метеоролошка организација (СМО) и Европската служба за климатски набљудувања Copernicus, комбинацијата од климатскиот феномен Ел Нињо и човековото влијание врз климата создава „совршена бура“ за екстремни температури ширум планетата.
Во првите девет месеци од 2025 година, глобалната просечна температура е 1,47°C повисока од прединдустриското ниво – што ја приближува опасната граница од 1,5°C дефинирана со Парискиот климатски договор. Научниците велат дека, доколку сегашниот тренд продолжи, 2025 може да биде првата година кога светот трајно ќе ја надмине таа граница, со сериозни последици за екосистемите, економијата и човечкото здравје.
„Ова не е само уште еден топол период – тоа е предупредување дека влегуваме во нова климатска ера,“ вели професорката Саманта Бург од Универзитетот во Кембриџ. „Ги гледаме последиците насекаде: рекордни температури во океаните, пожари во Арктикот, топење на глечерите и урбани топлотни бранови што веќе одземаат животи.“
Покрај природниот феномен Ел Нињо, научниците посочуваат дека човечките емисии на стакленички гасови достигнале историски максимум, особено во секторите за енергија и транспорт. Загревањето на океаните, кои апсорбираат повеќе од 90% од вишокот топлина од атмосферата, дополнително ја засилува климата и предизвикува силни бури, суши и поплави.
Истражувачите предупредуваат дека екстремните услови веќе се чувствуваат: во јужна Европа и Северна Африка, температурите во јули надминаа 48°C, а делови од Индија, Кина и САД се соочија со најтоплите ноќи откако постојат мерења. Во Македонија, пак, метеоролозите забележуваат дека просечните температури се зголемени за околу 2°C во однос на просекот за последните 30 години.
Светската метеоролошка организација апелира дека прозорецот за дејствување се затвора. „Ако сегашните трендови продолжат, 2025 година ќе биде историска пресвртница,“ изјави генералниот секретар на СМО, Петер Таалас. „Но уште поважно – таа може да биде и последно предупредување пред да се активираат неповратни климатски процеси.“
Научниците повикуваат на итно намалување на емисиите, инвестиции во обновлива енергија и подобри планови за адаптација на локално ниво. „Климата не е далечна тема од учебник,“ вели Бург. „Таа се случува сега, и таа веќе го обликува секојдневието на секој човек на планетата.“
Извор: The Guardian
