Дали решението за зголемените и опасните количини пластичен отпад лежи во бактериите? Пет организации во пет земји работат на истражување на овие можности, меѓу кои и двајца научници од Србија. Дали двајцата научници од Србија ќе придонесат за револуцијата ќе се знае во следните три години, колку што трае проектот Ecoplastik (EcoPlastiC).
Станува збор за „набљудувачки“ проект каде храбрите и визионерски идеи се тестираат за радикално нови технологии кои го надминуваат она што веќе го знаеме и кои имаат потенцијал да се комерцијализираат. На еден од нив работат лекарите Јасмина Никодиновиќ-Руниќ и Јелена Лазиќ од Србија
Доколку се реализира, би било чекор поблиску до решавање на проблемот со огромните количини пластичен отпад. Колку е важно прашањето за рециклирање пластика покажува проценката дека денес се рециклира само околу 1,2 отсто, а производството е огромно, над 300 милиони кубни метри годишно.
Разлики во рециклирањето
„Класичното“ рециклирање секогаш резултира со производ со пониска економска или употребна вредност од пластичен производ, бидејќи некои важни својства се губат при рециклирањето, така што ПЕТ шишето никогаш повеќе нема да биде пластично шише.
Напротив, биопластиката ја прават живи организми, одбрани бактерии кои не се опасни за луѓето и можат да бидат разградени од живи организми, а сето тоа е благодарение на метаболизмот и ензимите кои се наоѓаат во таквите бактерии.
„Кога биопластиката се рециклира, добиениот производ што ги задржува своите карактеристики и може да се користи за производство на идентичен производ многу пати“, велат научниците од Институтот за молекуларна генетика и генетско инженерство (IMGGI) за порталот N1.
Овој тип на пластика се нарекува биопластична и се состои од природни, а не синтетички молекули (мономери).
„Доколку таков производ заврши во животната средина, ќе биде помалку штетен и токсичен за луѓето и животните, а исто така нема да го загадува воздухот, водата, земјата, шумите. Сепак, не се сите биопластики исти, ниту идејата да се фрлаат биопластични производи во природата“, велат научниците.
Првиот чекор на патот кон создавање биопластика е деградацијата на пластичниот отпад преку различни механички и зелени хемиски процеси.
„Откако големите полимерни молекули ќе се „исецкаат“ на помали делови, следува биофилтрација, при што микроорганизмите го користат овој петпати третиран отпад како храна, а во исто време создаваат различни биополимери. Во зависност од тоа кои бактериски соеви се користат, може да се добијат полихидроксиалканоати (PHA), кои се во фокусот на нашиот проект, но и полимери на млечна киселина (PLA), наноцелулоза и други биополимери“, посочуваат научниците.
Мешаната пластика е сеприсутна
Тие наведуваат дека примената на овие методи значително би го намалила уделот на мешана пластика која е невозможно да се рециклира, а која има огромна примена во секојдневниот живот.
„Мешаната пластика е сеприсутна. Вклучена е во амбалажи за течности, пакување на храна, играчки… За рециклирање на мешана пластика нема ни модерно решение освен согорувањето, што беше една од причините за создавање на проектот Екопластик“, додаваат од научниот тим.
Пластика за еднократна употреба – Луѓето се дел од проблемот
Мешаната пластика се користи и во производството на пластика за еднократна употреба. Сепак, нашите научници го нагласуваат нашиот недостиг на свест за горливиот проблем наречен пластичен отпад.
„Проблемот е прекумерната и неконтролирана употреба на ваквите предмети. Со овој пристап, ние стануваме дел од проблемот. Зошто да купувате овошје или зеленчук завиткани во целофан? Зошто да пиете вода од пластична чаша на работа, кога можете да си понесете своја чаша? Што не спречува да ставаме различна храна во иста кеса на пазарот? Дали носиме кеси од дома до продавница или ги купуваме таму и зошто го правиме тоа? Кога ќе почнеме да размислуваме на ваков одговорен начин и да се грижиме за вакви работи, тогаш стануваме дел од решението“, истакнуваат од Институтот.
Историја на пластиката и нејзината ера
Да потсетиме дека производството на пластика започна во педесеттите години на дваесеттиот век и, според научниците, на многу начини придонесе за поудобниот и помодерен начин на живот што го имаме денес, но стана и огромен еколошки и здравствен проблем.
„Затоа, потребно е да се истакне дека пластиката не е лош материјал и дека е многу корисна, а во некои случаи и незаменлива. Мешаната пластика стапи во употреба како што растеше побарувачката за широк спектар на предмети и нивните намени, па беше неопходно да се развие производство на полимери со различни својства“, велат експертите.
Извор: n1info.rs
