НАТО официјално го лансираше новиот план за забрзано усвојување на технологии, со цел побрза интеграција на иновациите од приватниот сектор во воените системи, особено во време на зголемени геополитички тензии и брз технолошки напредок.
На самитот што денес се одржа во Хаг, лидерите на земјите-членки ја поддржаа иницијативата на новиот генерален секретар на Алијансата, Марк Руте, кој предложи зголемување на основната одбранбена потрошувачка на 3,5% од БДП до 2035 година.
План за брза интеграција на нови технологии
Главна тема на состанокот беше усвојувањето на т.н. “Rapid Adoption Action Plan”, план што треба да овозможи новите технологии да се интегрираат во НАТО системите во рок од најмногу 24 месеци.
„Сме влезени во вистинска технолошка трка,“ изјави Жан-Шарл Елерман-Кингомбе, помошник генерален секретар на НАТО за иновации, хибридни закани и сајбер одбрана.
Тој посочи дека Русија, во контекст на војната во Украина, успеала да го скрати циклусот на развој на производи на само 2 до 12 недели, додека Кина веќе има силно интегриран одбранбен сектор.
„НАТО индустријата заостанува. Откако почна војната, гледаме како се празнат складиштата, а производните линии тешко се прилагодуваат на побарувачката“, рече Кингомбе.
Учење од искуството во Украина
Еден од клучните извори на инспирација е токму украинската одбрана, каде вештачката интелигенција (AI) и дроновите покажаа огромен потенцијал. AI, според НАТО, веќе го намалува времето на донесување одлуки за 90% и овозможува прецизни удари.
Сепак, НАТО признава дека мора да се прилагоди на моделот на работа на стартапите и технолошките компании, кои функционираат поинаку од традиционалните добавувачи.
За да го олесни тој процес, планот вклучува доброволно споделување пазарни истражувања, тестирање нови технологии и намалување на ризиците при имплементација.
Беџ за иновации
НАТО исто така планира да воведе означување (бeџ) за технолошките компании чии решенија покажале потенцијал за воена примена. Таквиот „печат на одобрување“ би им помогнал на стартапите полесно да добијат пристап до владините договори.
Инвестирање во иновации: од екзоскелети до дронови
Преку Фондот за иновации на НАТО (NIF), Алијансата веќе инвестира во „длабока технологија“ со двојна намена — и цивилна и воена. Меѓу поддржаните стартапи се португалската компанија за дронови Tekever и германскиот производител на роботи ARX Robotics, чии технологии се користат и во Украина.
Според Џон Риџ, главен службеник за технолошка интеграција во NIF, инвестирано е во 12 стартапи од над 2000 разгледани, а фокусот се движи кон автономни системи, пасивни екзоскелети, нови енергетски решенија за море и сајбер одбрана.
„Насоката е јасна — минимизирање на ризикот за човечки животи преку автономија“, рече Риџ, додавајќи дека НАТО ќе инвестира и во производство на полупроводници со цел зголемување на индустриската отпорност во време на криза.
„Урокот од Украина е јасен — мора да бидеме способни за брза мобилизација на индустријата. Тоа е лекција стара уште од Првата светска војна“, заклучи Риџ.
