Сочени со овие алармантни податоци, тим хемичари од Португалија и Шпанија, предводени од Карлос Лодеиро Еспињо од Универзитетот NOVA во Лисабон, претставија прототип на хартиена нараквица со хемиски сензор.
На прв поглед, изгледа како обична фестивалска нараквица. Но, всушност, таа претставува микроскопска лабораторија способна да открие присуство на дрогата Гама-хидроксибутират (GHB), како и други опојни супстанции – за само неколку секунди.
Овој изум, кој може да се појави на фестивали и клубови низ Европа уште оваа година, има потенцијал значително да го намали бројот на сексуални напади.
Како функционира нараквицата?
Лесната и биоразградлива нараквица содржи два минијатурни колориметриски сензори, од кои еден реагира на присуството на GHB.
Доволно е да се навлажни дел од нараквицата со капка од пијалакот. Ако се појави зелена боја – тоа е знак дека пијалакот содржи несакана супстанција.
Целата хемиска реакција трае само неколку секунди и резултатот е видлив со голо око.
„Ова е производ дизајниран како личен штит. Може да се користи до пет дена и да тестира различни пијалаци“, објаснува професорот Карлос Лодеиро Еспињо.
Зошто GHB е толку опасна?
GHB е безбојна, безмирисна и брзо се метаболизира во телото. Само неколку часа по консумацијата, речиси не може да се открие со стандардни тестови.
Жртвите често губат свест или не паметат што се случувало, што дополнително ја отежнува истрагата.
Во Европа, до една третина од сексуалните напади поврзани со хемиски супстанции се случуваат токму по администрација на GHB или нејзините деривати.
Од лабораторија до клуб
Проектот е заедничка соработка меѓу истражувачи од Португалија и Универзитетот во Валенсија, Шпанија. Истражувањето на сензорите траело неколку месеци и се базира на 20-годишно искуство во оптичка детекција.
Првите серии на нараквици веќе се тестираат на концерти, фестивали и популарни клубови во Шпанија и Португалија.
Во текот на летните месеци, кога туристичкиот сообраќај е зголемен и забавите траат до зори, ризикот од „спајкување“ пијалаци значително се зголемува.
Ако проектот добие доволно поддршка, неговите креатори планираат проширување низ повеќе европски држави.
„Оваа нараквица нема да го реши проблемот на сексуалното насилство, но може да одигра важна улога во неговата превенција“, нагласуваат истражувачите.
Цена и достапност
Цената на една нараквица ќе биде меѓу 3 и 5 евра.
Пакувања со повеќе нараквици ќе овозможат дневна заштита за помалку од 1 евро.
Креаторите се надеваат дека трошоците ќе ги покријат организаторите на настани, локалните власти и јавни институции, како дел од програми за „безбедни фестивали“.
Други достапни решенија
Нараквиците се само една опција. Постојат и други технолошки и хемиски решенија:
- Еднократни тест ленти што се потопуваат во пијалок.
- Налепници кои менуваат боја при контакт со пијалак.
- Привремени тетоважи (развиени во Јужна Кореја) што од жолта преминуваат во црвена при контакт со дрога.
- Лак за нокти (развиен во САД) што ја менува бојата во присуство на дрога.
Не само тест – туку и средство за одвраќање
Иако резултатите добиени од нараквицата засега не се прифаќаат како доказ на суд, самото нејзино присуство може да делува одвраќачки.
Во регионот Валенсија, откако на фестивалите беа воведени нараквиците, бројот на пријави за обиди за интоксикација речиси паднал на нула.
Истражувачите веќе работат на втора генерација на уредот, која би можела да добие формално признание од полициските служби низ Европа.
