Астрономите за прв пат во историјата забележаа огромна експлозија од ѕвезда надвор од нашиот Сончев систем. Иако ерупцијата личи на сончевите олуи кои создаваат прекрасни аврори на Земјата, оваа беше многу посилна и потенцијално опасна. Наместо шарена поларна светлина, експлозијата би можела да ја уништи атмосферата на било кој близок планета, пренесува CNN.
Најверојатниот причинител на овој експлозивен настан е коронален исфрл на маса (КИМ). Во нашиот Сончев систем, тоа е огромен облак од јонизиран гас и магнетни полиња кој се исфрла од Сонцето. Кога ваквите ерупции стигнат до Земјата, тие можат да предизвикаат нарушувања во магнетното поле, познато како вселенско време. Иако овие олуи создаваат спектакуларни аврори, тие можат да го попречат функционирањето на комуникациите, електричната мрежа и сателитите.
До сега, астрономите никогаш не успеале да детектираат КИМ од друга ѕвезда. Истражувачите го опишуваат ова откритие како револуционерно во студија објавена во научното списание Nature.
Потрага по ѕвездени експлозии
Ѕвездата StKM 1-1262, црвен џуџест оддалечен околу 130 светлински години, испрати ерупција со неверојатна брзина од 2400 километри во секунда. Според авторите на студијата, ваква брзина се случува околу еднаш на 2000 коронални исфрли на Сонцето.
„Ѕвездата се однесува како екстремно магнетизиран котел од плазма. Оваа ерупција е 10 до 100 илјади пати посилна од најмоќната која Сонцето може да ја произведе“, изјави соавторот Cyril Tasse од Парискиот опсерваториум. „Ова отвора нов прозорец за истражување на вселенското време надвор од нашиот Сончев систем.“
Густата и брза маса на материјалот била доволно силна да ја „оголи“ атмосферата на било кој планета кој се најде на патот на ерупцијата.
Влијание врз потрагата по живот
Црвените џуџести имаат магнетни полиња кои се до 1000 пати посилни од Сонцето. StKM 1-1262 има половина од масата на Сонцето, но се врти 20 пати побрзо и има магнетно поле околу 300 пати посилно. Многу егзопланети орбитираат блиску до овие ѕвезди.
Зошто е тоа важно? Поради пониските температури, зоната каде што би можела да постои течна вода е многу поблиску до ѕвездата. Сепак, моќните ерупции можат да ја уништат потенцијалната атмосфера, правејќи ја планетата неплодна, слично како Марс.
Дури и да има планета во идеална зона околу ѕвездата, КИМ од ваков интензитет може брзо да ја отстрани атмосферата, оставајќи неплодна карпа.
Како научниците го следеа настанот
Истражувачите користеле радио сигналите од ерупцијата, кои биле детектирани со LOFAR – мрежа од илјадници антени низ Европа. Дополнително, со податоци од XMM-Newton на ESA, биле измерени температурата, ротацијата и сјајот на ѕвездата преку рендгенски зраци.
„Ова е најсилниот доказ досега дека короналните исфрли се случуваат и на други ѕвезди, не само на Сонцето“, вели Kevin France од Универзитетот во Колорадо, кој не учествувал во истражувањето.
Идни истражувања
Истражувачите сакаат да разберат како мали ѕвезди ослободуваат толкава енергија и какво влијание би имале повторувачки КИМ на блиските планети. Со новите телескопи, како што е Square Kilometre Array (2028), ќе може подетално да се испитаат овие феномени.
„Ова е само почеток и, се надеваме, најава на тоа што следува“, заклучи Mark Miesch од Центарот за предвидување на вселенско врем
