Последната деценија беше вистински ренесансен период за хорор-филмот — женски режисерки, нови културни перспективи и експерименти што го избришаа тенкиот ѕид помеѓу арт-киното и жанрот.
Ова е избор на најдобрите, но често недоволно забележани хорор филмови од последните десет години, кои вреди да се гледаат или повторно да се откријат токму оваа Ноќ на вештерките.
2014 – Goodnight Mommy (Ich seh, Ich seh)
Режија: Вероника Франц и Северин Фијала
Во осамена австриска куќа опкружена со густа шума, мајка се враќа дома по операција на лицето — со завој кој целосно го покрива нејзиниот идентитет. Нејзините близнаци почнуваат да се сомневаат дека жената под завојот не е нивната вистинска мајка.
Филмот е студено прецизен психолошки хорор, сниман со стерилна убавина и минималистичка тишина што го прави уште пострашен. Франц и Фијала ја користат темата на материнството и траумата како симбол на идентитет и вина, претворајќи ја безбедноста на домот во извор на ужас. „Goodnight Mommy“ е студија за доверба, страв и привидно совршеното семејство кое се распаѓа под товарот на тајни.
2015 – Evolution
Режија: Лусил Хаџихалиловиќ
На мал остров живеат само момчиња и нивните мајки. Нема мажи, нема татковци, само ритуали и студени медицински процедури. Малиот Никола почнува да сфаќа дека нешто не е во ред со светот околу него.
„Evolution“ е поетски кошмар, комбинација од уметнички филм и биолошки ужас, каде морето, телото и мајчинството стануваат дел од една органска мистерија. Хаџихалиловиќ со визуелна елеганција ја истражува границата меѓу созревањето и експериментот, правејќи хорор кој се гледа и доживува како сон — морничав и хипнотичен.
2016 – Raw (Grave)
Режија: Жулија Дикурно
Кога младата Џастин, закоравен вегетаријанец, започнува студии по ветерина, еден ритуал ја натера да вкуси сурово месо. Од тој момент нејзиното тело и ум почнуваат да се менуваат на ужасен начин.
„Raw“ е брутална, но длабоко човечка приказна за сексуалноста, телото и идентичноста. Дикурно го користи канибализмот како метафора за потиснатите желби, за прифаќањето на себеси и за границата помеѓу љубов и глад. Со прецизна режија и неверојатна глумечка енергија, „Raw“ ја постави Француската школа на хорор повторно на светската мапа.
2017 – Terrified (Aterrados)
Режија: Демијан Ругна
Во едно приградско соседство во Буенос Аирес, мртвите се враќаат, ѕидовите шепотат, а нешто невидливо ги набљудува луѓето во нивните кревети.
Аргентинскиот режисер Ругна создаде филм што ги надминува сите хорор-клишеи: натприродниот ужас е само одраз на распадот на општеството, на несигурноста и стравот од сиромаштија и смрт. Со неочекувани пресврти и вознемирувачки атмосфера, „Terrified“ е хорор што не дозволува да здивнете.
2018 – Suspiria
Режија: Лука Гвадањино
Римејкот на класиката на Дарио Арџенто е редок пример кога новата верзија е длабока, интелектуална и политички наелектризирана.
Во Берлин од 1970-тите, млада танчерка се приклучува на престижна балетска академија која се покажува како фронт за вештерска ковенска култура.
Гвадањино го претвора танцот во метафора за болка и контрола, додека телата на танчерите се извиткуваат во кореографија на смрт. Тилда Свинтон блеска во повеќе улоги, а музиката на Том Јорк создава меланхолична, речиси оперска тежина.
2019 – Saint Maud
Режија: Роуз Глас
Млада медицинска сестра, фанатично религиозна, се грижи за уметница на умирање и почнува да верува дека е избрана да ја спаси нејзината душа.
Ова е интимен хорор за верата, менталното здравје и самотијата. Глас создава филм што истовремено е и психолошка студија и религиозна визија. Со минимализам, камера и звучен дизајн што ја притиска публиката, „Saint Maud“ завршува со сцена што буквално го остава здивот.
2020 – Relic
Режија: Натали Ерика Џејмс
Бабата исчезнува. Кога нејзината ќерка и внука ќе ја пронајдат, таа не е иста — куќата е чудна, а ѕидовите почнуваат да „стареат“.
„Relic“ е алегорија за деменцијата и губењето на личноста, каде што натприродниот ужас станува метафора за реалниот. Филмот балансира меѓу семејна драма и кошмар, покажувајќи дека понекогаш вистинскиот страв е во неминовното минување на времето.
2021 – Censor
Режија: Прано Бејли-Бонд
Во Британија од 1980-тите, во време на „видео настии“, цензорка прегледува хорор-филмови и почнува да губи контакт со реалноста кога ќе препознае лице од своето минато.
Со ретро естетика, неонски светла и суптилен психолошки терор, „Censor“ истражува како потиснатата траума се враќа преку медиумите. Тоа е филм за границата помеѓу гледањето и доживувањето, за вината што се криe зад екранот.
2022 – Speak No Evil (Gæsterne)
Режија: Кристијан Тафдруп
Две семејства се запознаваат на одмор и се договараат за викенд посета. Но гостопримството полека се претвора во кошмар.
Овој дански психолошки хорор е студија за човечката пасивност и стравот од непријатност. Тафдруп го користи секојдневниот дијалог како оружје на терор, покажувајќи дека најголемото зло често се крие во желбата да бидеме „учтиви“. Финалето е шокантно и болно реално.
2023 – When Evil Lurks (Cuando acecha la maldad)
Режија: Демијан Ругна
Во рурална Аргентина, двајца браќа наоѓаат распаднато тело заразено со демонска енергија — „гнилец“. Кога ќе се обидат да го отстранат, злото се шири низ целата заедница.
Филмот е жесток, телесен и апокалиптичен, со сцени што шокираат и во исто време фасцинираат. „When Evil Lurks“ е огледало на корупцијата, стравот и распадот на моралот во едно болно реалистично општество.
2024 – Oddity
Режија: Демиен Мекарти
Слепа медиумка се обидува да открие кој ја убил нејзината сестра. Но додека се движи низ домот каде што се случило злосторството, нешто натприродно ја следи.
„Oddity“ е суптилен, но интензивен домашен хорор со извонредна атмосфера и емоционален набој. Сестринството, вината и одмаздата се испреплетуваат во приказна што комбинира духовен реализам и класична готика.
Хоророт како огледало на човечката душа
Последната деценија ни покажа дека хоророт повеќе не е само за чудовишта, крв и шокови. Тој стана жанр на емпатија, траума и човечка психа, каде што ужасот најчесто се крие во секојдневието. Од мајчинството во „Goodnight Mommy“, преку стареењето во „Relic“, до културната вина и фанатизмот во „Saint Maud“, овие филмови ни покажуваат дека најстрашното чудовиште често е она што го гледаме во огледало.
Оваа Ноќ на вештерките, запалете свеќа, изгасете ги светлата и изберете еден од овие бисери — за да се потсетите дека вистинскиот хорор не завршува со последниот кадар.
Извор: Euronews
