Дали ви се допаѓа исечкан кромид на коцки? Можеби отсекогаш сте мислеле дека јаболката има подобар вкус кога се исечени отколку цели. Колку начинот на кој се сече храната може да влијае на нејзиниот вкус? Науката мисли дека всушност има нешто во тоа.
За да разберете како се случува ова, прво е важно да се земе предвид дека вкусот и мирисот се две различни работи. Вкусот е чувство и вклучува специјализирани рецептори на јазикот. Мирисот, од друга страна, може да вклучи многу различни сензации – за кои точно се дебатира, но повеќето се согласуваат дека мирисот е исто толку важен како и вкусот.
Разликата во мирисот во зависност од тоа дали ќе исечете нешто или не е еден од факторите што може да објасни зошто некоја храна некому може да биде повеќе или помалку вкусна, а се сведува на хемијата.
„Ако исечете кромид или лук, ослободувате ензим наречен алиин кој произведува типична пикантност или вкус на кромидот или лукот, што навистина не е присутно кога тие не се исечени“, рече д-р Чарлс Форни, научник за храна кој додаде дека „ензимската реакција го формира вкусот – така што колку пофино е исечен, толку повеќе вкус ќе се ослободи“.
Слично на тоа, може да значи дека вашите сетила за вкус добиваат „хемиски удар“ кога првпат ќе ставите малку лук или кромид во устата, наместо постепено да се ослободува додека џвакате.
Сепак, не е сè до хемијата. Некои експерти за храна веруваат дека текстурата игра улога во перцепцијата на вкусот.
„Ако ставите зеленчук кој е позаоблен во устата, вашиот ум генерално ќе помисли на нешто што е посочно“, изјави за NPR Брендан Волш, декан на Кулинарскиот институт на Америка.
Тој објасни дека кога нешто се сече на коцки, тоа ќе има рабови и ќе остави впечаток на нешто грубо или тврдо. Вашиот ум ќе мисли дека нешто е повкусно ако површината е мазна, а не аголна.
Истражувачите, исто така, истакнаа дека нашите очекувања за вкусот на храната пред да ја јадеме може да играат улога во нашето искуство на вкусот – што значи дека обликот на храната, во зависност од тоа како ќе ја исечете, може да влијае на тоа како ќе ја доживеете.
Ова стана особено очигледно уште во 2013 година, кога производителот на чоколади Cadbury се најде на удар на критики откако ги смени млечните чоколади од правоаголна форма во позаоблена. Многу луѓе тврдеа дека сега е послатко, и покрај фактот што компанијата рече дека рецептот не е променет.
Според работата на психологот од Универзитетот во Оксфорд, професорот Чарлс Спенс, сè се сведува на тоа како нашиот мозок ги поврзува облиците со одредени вкусови.
