Музејот на современата уметност – Скопје оваа среда ја отвора филмската програма „Во создавање: Изведи | Исцрпи“, курирана од Софиа Григориаду. Програмата, која ќе се одржи на 10 декември од 18:30 до 20:30 часот во кино-салата на МСУ, се фокусира на теми што ретко се гледаат на екранот: невидливите процеси зад уметничката работа, прегорувањето, родовите динамики, меѓузависноста меѓу човечкото и не-човечкото, личните избори и ограничувањата во творечкиот пат.
Првото дело во програмата е „Зајак“ на младиот режисер Ханис Багашов – духовит и сатиричен краток филм што ја следи Ева, режисерка која се обидува да го развие својот прв проект додека низ фиктивниот лик во филмот се огледуваат нејзините лични дилеми и животни компромиси. Серијата интервенции на актерите Сара Климоска, Феликс Марито и Нура Ал Кадри му даваат на филмот препознатлива свежина. Багашов, познат по учествата на Berlinale Talents и Sarajevo Talents, и по своите актерски улоги во македонски и регионални филмови, тука го продолжува истражувањето на младиот авторски глас.
Следува „Домаќин или паразит: врело тело“, видеоработа на Елена Чемерска и Ивана Мирчевска, дел од поширока инсталација која го истражува испреплетувањето помеѓу климатското загревање и човечкото прегорување како последица на капиталистичката продуктивност. Филмот ги поставува телото и пејзажот – конкретно пештерата Врело – како сцена на која се одигруваат релации на грижа, исцрпеност, конфликт, соживот и отпор. Со звучни текстури од Јован Близнаковски и 3Д анимација на Маја Цибрева, делото отвора простор за нови форми на чувствителност и солидарност, далеку од индивидуалистичките модели.
Програмата завршува со документарецот „Таа е другиот поглед“ на австриската уметничка и режисерка Кристијана Першон. Филмот, кој содржи интервјуа со пет влијателни визуелни уметнички – Ренате Бертлман, Линда Кристанел, Лоре Хојерман, Карин Мак и Марго Пилц – ги отвора прашањата за феминизмот, видливоста, отпорот и условите во кои жените создавале во 1970-тите во Виена. Минималистичката естетика и тивкиот, набљудувачки тон создаваат интимен простор каде личните приказни и историските контексти се надополнуваат во интергенерациски дијалог. Делото нуди ретка можност да се види како уметничкиот интегритет се гради и опстојува во средина што често го ограничува.
Филмската програма на МСУ 2025 оваа година носи силен фокус на процесот зад делото – на напорите, кризите, телесноста, истрајноста и невидливите слоеви што ја обликуваат уметноста. Во селекцијата се препознава желбата не само да се прикажат завршени продукции, туку и да се отвори разговор за она што ретко станува видливо: креативниот труд што се одвива зад сцената, во телото, во историјата, во секојдневието.
