Микроскопските морски организми — модрозелени алги познати како Prochlorococcus — кои произведуваат голем дел од кислородот што го дишеме, се под закана од истребување поради глобалното затоплување, покажува ново 10-годишно истражување.
Иако досега се сметаше дека овие алги се речиси неуништливи, новите податоци укажуваат дека ако океаните продолжат да се загреваат, популацијата на Prochlorococcus може да се намали и до 50% во следните 75 години, особено во тропските мориња.
Глобален ризик за кислородот и хранливиот синџир
Истражувањето, објавено во списанието Nature Microbiology, откри дека Prochlorococcus — најбројниот фотосинтетски организам во океаните — има критична улога во глобалниот јаглероден и кислороден циклус.
Ако просечната температура на површината на морињата ја надмине границата од 27,8°C (а веќе во многу области преминува 30°C), популацијата на овие алги нагло се намалува. Последиците можат да бидат:
- Намалено производство на кислород (за 3–10%)
- Слабеење на апсорпцијата на CO₂
- Нарушување на морските екосистеми
- Намалување на рибниот фонд
Како беше спроведено истражувањето?
Тимот на Франсоа Рибале од Универзитетот во Вашингтон спровел речиси 100 морски експедиции и анализирал над 800 милијарди клетки на Prochlorococcus, користејќи напредна технологија за следење во живи услови. Податоците покажуваат дека растот на клетките се зголемува со температурата до 28°C, но над таа граница, алгите се под „топлински стрес“ и се размножуваат многу побавно.
Дополнителни закани: загадување и губење на хранливи материи
Покрај затоплувањето, загадувањето со микропластика, како и намалената достапност на хранливи материи поради зголемена стратификација на морската вода, дополнително ја загрозуваат способноста на овие алги да опстанат.
Според хрватскиот морски биолог Петар Кружиќ, оваа алга е клучна за климатската стабилност. „Секое нарушување на нејзината рамнотежа има ефекти врз фотосинтезата, а со тоа и врз целата биосфера“, вели тој.
Дали Јадранот е загрозен?
Иако во умерени мориња како Јадранот моментално нема драстичен пад на Prochlorococcus, научниците предупредуваат дека со континуирано зголемување на температурите, слични ефекти може да се појават и таму. Според д-р Наталија Дуниќ од Институтот за океанографија и рибарство во Сплит, температурата на длабоките слоеви на Јужниот Јадран се зголемила петпати побрзо од очекуваното во последните 15 години.
