Модата и феминизмот со векови се испреплетени – како одраз на општествените промени, така и како средство за борба против родовите норми.
Од прифаќањето на „блумер“ костимот во 19 век до револуционерната мини сукња во 1960-тите, модата станала глас на женската автономија, еднаквост и ново дефинирање на женственоста.
Викторијанскиот период: Почетоците на реформата на облеката
Во средината на 19 век, женската облека со тесни корсети и тешки здолништа стана симбол на ограничување.
Движењето за реформа на женската облека се појави како реакција, промовирајќи удобност и практичност.
Пионерките Елизабет Смит Милер и Елизабет Кејди Стантон го воведоа „блумер“ костимот — краток фустан со широки панталони собрани на глуждот, што ја симболизираше женската слобода и подвижност.
Почеток на 20 век: Суфражетки и боите на отпорот
Со борбата за право на глас, модата стана политички инструмент.
Суфражетките во САД и Велика Британија користеа три симболични бои: виолетова за лојалност, бела за чистота, зелена за надеж.
Овие бои се носеа на траки, розети и ленти, создавајќи единствен и препознатлив визуелен идентитет на движењето.
Истовремено, пократките здолништа и костимите ја одразуваа новата улога на жените во јавниот живот.
1920-тите: Флапер револуцијата и новата женственост
По Првата светска војна, се појави „флапер“ генерацијата — млади жени со кратки коси, лесни фустани и независен дух. Тие ги отфрлија строгите општествени правила, танцуваа, пушеа и јавно го изразуваа својот став.
Дизајнерката Коко Шанел ја предводеше оваа промена, воведувајќи машки кроеви и панталони во женската мода – чекор што ја замагли границата меѓу половите.
Средината на 20 век: По војната и појавата на „power dressing“
По Втората светска војна, жените масовно се вратија на работа, што создаде потреба од професионална, но елегантна облека.
Така се роди концептот на „power dressing“ — костими, тесни здолништа и јакни што симболизираа моќ и компетентност.
Жени како Глорија Стајнем ја користеа својата облека како алатка за феминистичка изјава и отпор кон патријархалните очекувања.
1960–1970-тите: Мини сукњата и сексуалната револуција
Мини сукњата, популаризирана од Мери Квант, стана симбол на женската сексуална слобода и самоконтрола врз телото.
Овој тренд беше поврзан со пошироката сексуална револуција, која ги рушеше нормите за скромност и ги афирмираше правата на жените да се изразуваат слободно.
1980-тите: „Липстик феминизам“ и прифаќање на женственоста
Во 1980-тите, новиот бран феминизам познат како „lipstick feminism“ тврдеше дека женственоста и феминизмот не се спротивставени. Жените можеа да носат шминка, високи потпетици и да изгледаат привлечно – без да ја изгубат својата независност. Овој став ја нагласи слободата на избор како суштинска феминистичка вредност.
21 век: Разновидност и инклузивност во модата
Современата мода денес промовира разновидност, еднаквост и одржливост.
На пистите и во кампањите се појавуваат различни тела, етнички припадности и родови идентитети, рушејќи ги старите стандарди на убавина.
Настани како „Битката во Версај“ (1973) го истакнаа значењето на црните модели и дизајнери, отворајќи пат кон поинклузивна модна индустрија.
Современите креатори и активисти ја користат модата како платформа за општествена промена, од борбата за телесна позитивност до еколошка одговорност.
Модата никогаш не била само прашање на стил — таа е огледало на женската борба за еднаквост и идентитет.
Од корсетот до кроеното одело, секој моден тренд ја раскажува историјата на женската слобода.
Извор Fashion Up Today
