Можеби не може многу да се направи за една минута, но фосилните горива може да се субвенционираат со 13 милиони американски долари. Така барем тврди Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), посочувајќи дека минатата година фосилните горива добиле рекордни субвенции од 13 милиони американски долари во минута, и покрај тоа што тие се основната причина за климатската криза.
Анализата на ММФ покажа дека вкупните субвенции за нафта, гас и јаглен во 2022 година изнесуваат 7 трилиони долари. Ова е еквивалентно на 7% од глобалниот бруто домашен производ и речиси двојно повеќе од светските трошоци за образование.
Земјите ветија постепено укинување на субвенциите со текот на годините, така што цените на фосилните горива ќе ги одразуваат нивните вистински еколошки трошоци, но досега тие не постигнаа многу на тој план.
Повеќе корист имаа богатите отколку сиромашните
Експлицитните субвенции, кои ја намалуваат цената на горивото за потрошувачите, се удвоија во 2022 година, бидејќи земјите реагираа на повисоките цени на енергијата поради војната во Украина.
Богатите семејства имаат значително повеќе корист од овие субвенции отколку сиромашните, според ММФ. Имплицитните субвенции, кои ги претставуваат „огромните“ трошоци за штетите предизвикани од фосилните горива и загадувањето на воздухот, изнесуваат 80% од вкупниот износ.
Укинувањето на субвенциите треба да биде основен дел од акциите за борба против климатските промени, според ММФ, и на тој начин светот ќе биде насочен кон ограничување на глобалното затоплување под 2°C, како и спречување на 1,6 милиони смртни случаи поради загадениот воздух годишно, со истовремено зголемување на владините приходи за трилиони долари.
Истражувачите признаа дека реформата на субвенциите е политички тешка, но рекоа дека внимателно дизајнираните политики што ги поддржуваат сиромашните семејства можат да бидат успешни, особено ако се координираат на меѓународно ниво.
Земјите од Г-20 минатата година инвестираа рекордни 1,4 трилиони долари во субвенции за фосилни горива
Наодите на ММФ доаѓаат во време кога климатската криза предизвикува хаос низ светот, од топлотни бранови, пожари и поплави во Америка, преку Европа до Азија.
Препораката на ММФ е земјите со големи емисии да ја координираат својата политика за оданочување на емисиите на јаглерод. Земјите од Г-20, кои се одговорни за 80% од глобалните емисии на јаглерод, ветија дека постепено ќе ги укинат „неефикасните“ субвенции за фосилни горива во 2009 година.
Сепак, Г-20 инвестираше рекордни 1,4 трилиони долари во субвенции за фосилни горива во 2022 година, според проценката на Меѓународниот институт за одржлив развој тинк-тенк.
Светската банка во јуни објави дека комбинираните субвенции за фосилни горива и земјоделство може да изнесуваат 12 трилиони долари годишно и да предизвикаат „еколошки хаос“.
Најмногу се субвенционираат нафтените деривати
Анализата на ММФ покажа дека бензинот и другите нафтени деривати учествуваат со половина од експлицитните субвенции во 2022 година, јагленот со 30%, а фосилниот гас со 20%.
Земјите кои најмногу субвенционираат се Кина, Соединетите Американски Држави, Русија, Европската Унија и Индија. Јагленот беше особено силно субвенциониран, при што 80% од јагленот се продаваше по помалку од половина од неговата реална цена.
Истражувачите забележаа дека проценката на вкупните субвенции за фосилни горива во 2022 година би била значително повисока – околу 12 трилиони долари – доколку ги искористат повисоките трошоци за климатските штети.
Анализата пресмета дека прекинот на субвенциите за фосилни горива до 2030 година ќе ги намали емисиите за 34% во споредба со нивоата во 2019 година, што е значителен дел од намалувањето од 43% што е потребно за да се има добри шанси за одржување на глобалното затоплување под 1,5 °C.
Истражувачите изјавија дека политиките за реформа на субвенциите треба постепено да се применуваат за да се избегнат политички реакции и да бидат успешни, обезбедувајќи финансиска поддршка за лицата со ниски примања и продуктивно користење на зголемениот приход.
Извор: cirkularnaekonomija.org
