До неодамна, Мира Мурати беше технички директор во OpenAI, компанијата позната по развојот на ChatGPT, една од највлијателните алатки за вештачка интелигенција денес.
На врвот на својата кариера, таа донесе неочекувана одлука: ја напушти компанијата на која ѝ помогна да стане глобален лидер за да ја основа својата организација – Thinking Machines Lab.
Мисијата на нејзиниот нов проект е амбициозна: да развие вештачка интелигенција која е побезбедна, потранспарентна и поусогласена со човечките вредности.
Родена во 1988 година во Албанија, Мурати пораснала во скромни околности, но во семејство кое го ценело образованието. Како тинејџерка, таа добила стипендија и се преселила во Канада, а потоа во САД, каде што ги завршила студиите по машински инженеринг на престижниот колеџ Дартмут. Уште тогаш, таа покажа талент за комбинирање на теоријата и практиката, учествувајќи, меѓу другото, во создавањето на хибриден тркачки автомобил.
Својата кариера ја започна во областа на авијацијата, но клучниот чекор се случи во 2013 година кога се приклучи на Тесла. Таму работеше на Model X и системите за автопилот, искуство кое првпат ја запозна со светот на вештачката интелигенција. Тогаш сфати дека развојот на вештачката општа интелигенција (AGI) е еден од најважните технолошки предизвици на човештвото.
По Тесла, таа работеше кратко време во Leap Motion, а во 2018 година се приклучи на OpenAI, тогаш мала истражувачка организација. Таа брзо стана клучна фигура во развојот на моделите GPT-3 и GPT-4, како и во одлуката ChatGPT да биде достапен за пошироката јавност, потег што означи пресвртница во примената на вештачката интелигенција.
Мурати отсекогаш предупредуваше дека огромната моќ на технологијата на вештачката интелигенција носи сериозна одговорност. Таа ги спореди ризиците од вештачката интелигенција со нуклеарното оружје, нагласувајќи ја потребата од јавна и транспарентна дебата за нејзината иднина.
Таа верува дека вештачката интелигенција не може да се развива зад затворени врати и дека научниците, законодавците и граѓаните мора да учествуваат во процесот.
Во тој дух, во 2025 година, таа ја основа „Thinking Machines Lab“, организација регистрирана како корпорација за јавна корист. Целта на оваа иницијатива е подобро да се разбере начинот на кој функционираат системите за вештачка интелигенција, така што нивното однесување е предвидливо, етички одговорно и усогласено со човечките вредности.
Организацијата веќе собра истакнати експерти, вклучувајќи го и Џон Шулман, еден од основачите на OpenAI, што дополнително ја потврдува силата на визијата на Мурата: технологијата на вештачка интелигенција треба да биде алатка во служба на човекот – а не обратно.
Секако, нејзината кариера не беше без контроверзии. Изјавата дека можеби некои креативни работни места „никогаш не требало да постојат“ предизвика реакција од уметничката заедница, а нејзината избегнување на користењето на содржини на YouTube за обука на видео моделот на Сора покрена прашања за транспарентноста во работата на OpenAI.
Нејзината одлука да го напушти OpenAI следува по бурните настани околу смената и враќањето на извршниот директор Сем Алтман, за време на кое Мурати кратко време беше вршител на должноста извршен директор. Таа самата вели дека требало да си замине за да се посвети на сопственото истражување.
Мира Мурати е пример за инженер кој размислува не само во техничка, туку и во етички и филозофски термини.
Нејзината нова мисија не е само професионална, туку и лична: во време кога вештачката интелигенција го преобликува секој аспект од општеството, од образованието до политиката, таа не нуди готови решенија, туку она што е најскапоцено денес: интегритет, знаење и решителност.
Доколку успее во својата визија, Thinking Machines Lab нема да биде само уште еден стартап за вештачка интелигенција, туку основа за нова ера – ера во која вештачката интелигенција ќе биде не само паметна, туку и навистина хумана.
