Секоја година, на 30 април, светот го слави Меѓународниот ден на џезот, ден посветен на музичкиот жанр кој ги надминува границите и ги обединува културите. Оваа иницијатива беше официјално прогласена од UNESCO во 2011 година, со цел да се истакне улогата на џезот во промовирањето на мирот, дијалогот и меѓусебното разбирање.
Џезот е повеќе од музика – тој е уметничка форма што се роди во доцниот 19-ти и раниот 20-ти век во Њу Орлеанс, САД, како мешавина од африкански ритми, европска хармонија и импровизација. Со текот на времето, џезот се разви во различни стилови, како свинг, бибоп, фјужн и модален џез, секој носејќи нова димензија на музичката експресија. Тој е симбол на слобода, импровизација и културна размена. Неговите корени се длабоко поврзани со афроамериканската историја, а неговата еволуција го направи еден од највлијателните музички правци во светот. Од Њу Орлеанс, каде што се роди, до светските сцени, џезот инспирира генерации музичари и слушатели.
Џезот се развиваше низ различни стилови и епохи, од свингот на 1930-тите, преку бибопот на 1940-тите, до фјужн експериментите на 1970-тите. Денес, џезот е присутен во секој агол на светот, од џез фестивалите во Монтре и Њупорт, до локалните клубови во Токио, Буенос Аирес и Париз.
Џезот го обликуваа легендарни музичари кои оставија траен белег: Луис Армстронг – мајстор на труба и вокал, познат по „What a Wonderful World“, Дјук Елингтон – композитор и пијанист, кој го дефинираше биг-бенд звукот, Чарли Паркер – виртуоз на саксофон, пионер на бибоп стилот, Мајлс Дејвис – револуционер на модалниот џез и фјужн звукот, Ела Фицџералд – „Кралицата на џезот“, позната по својата неверојатна вокална техника.
Меѓународниот ден на џезот се одбележува со концерти, работилници, џем-сесии и едукативни програми ширум светот. Секоја година, еден град е избран за глобален домаќин, каде што се одржува All-Star Global Concert, со настапи на врвни џез музичари. Во 2025 година, Абу Даби е избран за домаќин на главната прослава, каде што ќе се одржат концерти и работилници со светски познати уметници. Секоја година, над 190 земји учествуваат во прославите на 30 април, организирајќи концерти, работилници и едукативни програми. Овој концерт е кулминација на Месецот на џезот, кој се слави во текот на април.
Во земјава Меѓународниот ден на џезот ќе се одбележи со хепенинг кој оваа година ќе се одржи на две локации – Парк „Ибни Пајко“ и Македонски народен театар, со внимателно избрана програма која вклучува настапи на врвни џез артисти.
Во Македонски народен театар во 18:00часот ќе настапат Brian Marsella Trio (USA), а во Парк „Ибни Пајко“ програмата ќе започне во 16 часот со Џез за деца, по што ќе настапи Бојан Цветковиќ Квартет (SRB), YoYo Band (BG), Христијан Ристески Квартет (SL/MK/USA) и Trio Dragobert feat. Milagros Piñera (AU).Влезот за сите концерти е слободен. Во случај на неповолни временски услови, сите концерти ќе бидат префрлени во салата на Македонскиот народен театар.
Џезот не само што инспирира музичари, туку и уметници, писатели и филмски режисери. Неговата слободна форма и експресивност го направија дел од литературата, филмот и визуелната уметност. Од романите на Џек Керуак, до филмовите на Вуди Ален, џезот е присутен како инспирација и стил.
Меѓународниот ден на џезот е повеќе од музичка прослава, тој е потсетник на моќта на културната размена, слободата на изразување и универзалниот јазик на музиката. Без разлика дали сте љубител на класичниот свинг или модерниот фјужн, џезот е музика што ги надминува границите и ги обединува луѓето. Тој е симбол на слобода, креативност и културна размена. Совршена можност да се нурнете во магијата на оваа музика и да го прославите нејзиното наследство. Во време на глобални предизвици, џезот останува симбол на слободна мисла, различност и креативен отпор.
