Овој ден ја слави непоколебливата сила на студентите и нивната заложба за слобода и еднаквост. Денес, тој претставува потсетник за храброста на младите во минатото и инспирација за идните генерации во нивните борби.
Студентски пленум: Гласот на студентите кој одекна низ Македонија
Во Македонија, сеќавањата на студентскиот активизам го вклучуваат и движењето Студентски пленум, кое започна кон крајот на 2014 година како реакција на предлог-законот за екстерно оценување. Пленумот организираше масовни протести и за првпат во историјата, студентите окупираа факултети, барајќи автономија во високото образование.
„Студентскиот пленум беше многу повеќе од протест против лошите реформи. Тоа беше движење за ослободување на умот, за остварување на автономијата на универзитетите и за враќање на просторот за слободна мисла,“ вели Борјан Ефтимов, еден од активистите во пленумот.
Ефтимов дополнува: „Ова движење ја наследи идејата од претходни групи како Слободен индекс и студенти кои од 2008 и 2009 година се залагаа за реформирање на моделот на студентско претставување. Пленумот се надоврза на таа борба и за првпат во историјата на Македонија, студентите ги окупираа факултетите како знак на протест. Го постигнавме невозможното – лошите реформи беа спречени, а идејата за автономно студентско организирање доби легитимитет.“
Иако успехот не беше целосен, движењето остави траен печат. Делумната реформа на Законот за високо образование, која започна во 2018 година и се имплементираше во 2020 година, донесе модел на демократско студентско претставување.
„Студентскиот пленум беше катализатор за промени. Денес, студентите имаат право да избираат и бидат избрани во демократски тела. Ова е голем успех.
„Иако тогаш многумина се чувствувавме дека не успеавме, нашите напори дадоа плод години подоцна,“ изјави Борјан. Тој истакна дека делумните реформи во Законот за високо образование во 2018 година, како и демократизацијата на студентското организирање во 2020 година, се директен производ на тие протести.
„Денес, студентите имаат право на избор и активно учество, што е доказ дека интергенерациската борба може да донесе трајни промени,“ додава Ефтимов.
Тој се присети на искуствата од протестите во 2014 година: „Тогаш многумина мислеа дека ние сме само млади и неискусни, но токму таа енергија, комбинирана со нашата решителност, успеа да спречи лоши реформи и да иницира долгогодишни промени. Не беше само борба за моментални цели, туку и борба за вредности – за автономија, демократија и право на слобода на мислење.“
Ефтимов потенцира дека борбата не завршила со демонстрациите: „Студентскиот пленум остави трајно наследство. Многу од младите кои беа дел од тоа движење продолжија да работат во различни области и да придонесуваат за општествен развој. Тоа е доказ дека активизмот не завршува на улиците – тој се пренесува во сите сегменти на нашите животи.“
На прашањето што денес би им порачал на студентите, Ефтимов нагласува: „Денес, повеќе од кога било, е важно студентите да останат будни и критички настроени. Едукацијата не е само учење од книги, туку и разбирање на тоа како да се биде активен граѓанин. Универзитетите треба да бидат места каде што се оспоруваат неправдите и каде што младите се подготвуваат да бидат двигатели на промени. Секој нивен глас е важен.“
Тој завршува со порака за инспирација: „Историјата е нашиот учител. Борбата на студентите од 1939 година, како и нашите напори во 2014 година, докажуваат дека секогаш има надеж. Кога сме обединети, можеме да надминеме сè.“
УСС го слави денот со богата програма
Универзитетското студентско собрание (УСС) при УКИМ го одбележува овој ден со низа активности. Програмата започнува утре, на 18 ноември, со три пократки панел-дискусии од 10 часот, а од 13 часот ќе се одржи голема панел-дискусија посветена на интердисциплинарните студии и реформите во високото образование.
„Ги повикуваме студентите активно да учествуваат, да го изразат своето мислење и да се вклучат во заедничката борба за подобро образование,“ изјавуваат од УСС.
Вечерта ќе заврши со забава во Лабораториум, каде што ќе настапат студенти од Факултетот за музичка уметност и Факултетот за драмски уметности. Истовремено, ќе биде лансирана и платформата Линкер, која ќе им помогне на студентите да најдат привремени работни ангажмани.
Студентскиот правобранител Савче Ѓошева истакна дека овој ден е доказ за моќта на студентите:
„Меѓународниот ден на студентите ја симболизира силата и пркосот кои можат да надвладеат над авторитарните режими. Тој е потсетник дека вредностите на слободата и еднаквоста се темели на секое здраво општество.“
Ден на сеќавање и инспирација
Меѓународниот ден на студентите не е само потсетник на минатото, туку и повик за акција. Храброста на студентите од 1939 година, борбата на активистите од Студентскиот пленум и денешната енергија на студентските тела ја потврдуваат непрекинатата заложба за подобро и поправедно образование.
Студентите остануваат двигатели на промени – вчера, денес и утре.
