Според најновото глобално рангирање на квалитетот на воздухот, Македонија попладнево се наоѓа на деветтото место во светот, со индекс од 159, што ја става меѓу најзагадените држави на планетата. Пред неа се земји како Индија, Пакистан и Бангладеш, кои со години се познати по сериозни еколошки проблеми, но зад Македонија остануваат бројни индустриски и густо населени држави.
Во европски контекст, позицијата е уште поалармантна. Македонија е меѓу најлошо рангираните земји во Европа, со повисоко ниво на загаденост од Србија, Полска, Бугарија, Италија и Романија, а далеку полошо стои од земји како Германија, Франција, Австрија, Словенија и скандинавските држави. Ова укажува дека проблемот не може да се сведе само на временски услови, туку е резултат на долгогодишни структурни слабости.
Што значи ова за здравјето на граѓаните
Долготрајната изложеност на загаден воздух носи сериозни ризици по здравјето. Медицинските истражувања покажуваат дека ПМ честичките продираат длабоко во белите дробови, а дел од нив навлегуваат и во крвотокот. Последиците вклучуваат зголемен ризик од респираторни заболувања, астма, хронична опструктивна белодробна болест, срцеви и мозочни удари, како и зголемена смртност кај ранливите категории.
Најпогодени се децата, постарите лица, бремените жени и хронично болните. Кај децата, загадениот воздух може да влијае врз развојот на белите дробови, додека кај возрасните ја зголемува веројатноста за сериозни кардиоваскуларни проблеми. Скопје, според бројни здравствени анализи, бележи зголемен број на хоспитализации токму во деновите со екстремно загадување.
Зошто Македонија е толку високо на листата
Причините за ваквата позиција се повеќеслојни. Голем дел од домаќинствата сè уште се греат на дрва, јаглен или други цврсти горива. Сообраќајот, особено со стари возила со високи емисии, дополнително ја влошува состојбата. Индустриските капацитети, недоволната контрола и слабата примена на еколошките стандарди се уште еден фактор што придонесува за загадениот воздух.
Дополнително, географската положба на Скопската котлина овозможува загадувачките честички лесно да се задржуваат, особено при температурни инверзии кога воздухот практично „стои“ над градот.
