Европските земји различно реагираат по одлуката на Унијата цената на цигарите да поскапи.
Европската комисија предлага драстично зголемување на даноците на цигарите и производите од никотин. Грција предупредува дека ова може да го зголеми шверцот и да ја загрози индустријата.
Грција предлага да се најде заедничко решение во врска со новиот предлог на Европската комисија за големо зголемување на даноците на цигарите и другите производи од тутун и никотин, со цел да се избегне понатамошен раст на шверцот и да се заштити грчката тутунска индустрија од штети.
Зборувајќи на состанокот на Советот на министри за финансии на ЕУ (ЕКОФИН), министерот за финансии Киријакос Пјеракакис предложи, меѓу другото, пониски даноци од оние што ги предложи Комисијата, подолг преоден период, како и воведување даноци врз основа на тежина, а не по единица од финалниот производ. Европската комисија предлага зголемување на данокот од 258% за тутун за валање, 139% за цигари, како и повисоко оданочување на електронските цигари и производите од тутун за греење, кои во моментов се оданочуваат значително помалку.
Иницијативата се однесува на ревизија на Директивата за оданочување на тутунот и истовремено воведување на нов данок (TEDOR – акцизен данок на тутун како сопствен приход на ЕУ). Таа беше покрената по притисок главно од северноевропските земји, а комесарката за даноци Вопка Хоекстра неодамна изјави дека се надева дека ќе биде усвоена од ЕУ до летото.
Предводени од Холандија, 16 земји поднесоа заедничка иницијатива до Европската комисија пред неколку месеци, нагласувајќи дека различните национални даночни стапки го поткопуваат единствениот пазар. Многу земји, исто така, бараат ажурирање на директивата, која датира од 2011 година, за да се вклучат нови производи за кои тврдат дека се особено популарни кај децата и младите. Сепак, Италија, Грција и Романија дејствуваат претпазливо.
Поточно, во својата презентација на состанокот на ECOFIN на крајот од минатата недела, министерот за национална економија и финансии Киријакос Пјеракакис, поздравувајќи ја иницијативата во принцип, нагласи дека врз основа на грчкото искуство „и земајќи ја предвид нашата географска положба, во минатото е покажано дека зголемувањето на овие даночни стапки води до зголемување на шверцот“. Тој понатаму истакна дека „доколку цените и на традиционалните и на иновативните производи нагло растат и премногу – повеќе отколку што пазарот може да поднесе – ефектот врз равенката за конкурентност. Треба да се разгледа равенката што се однесува на инвестициите и извозот“.
Европската комисија предлага три различни сценарија, но го поддржува она со најголемо зголемување на данокот, за кое проценува дека би можело да генерира дополнителни даночни приходи од 15,1 милијарди евра. Според ова сценарио, данокот на цигарите би се зголемил од 90 на 215 евра на 1.000 единици, додека данокот на тутун за валање би се зголемил од 60 евра по килограм на 215 евра. Пурите би се соочиле со зголемување од 1.092%, од 12 евра по килограм на 143 евра. Електронските цигари со повеќе од 15 мг никотин на мл течност би се оданочиле по 0,36 евра по милилитар, додека оние со помала концентрација би се оданочиле по 0,12 евра.
Брзата пресметка врз основа на предложените стапки го покажува обемот на потенцијалното зголемување на цената: денес конечната цена на пакет од 20 цигари, кој се продава за 4,60 евра, вклучува даноци од околу 3,74 евра (81,3% од цената). Со зголемувањето предложено од Комисијата, цената би се зголемила од денешните 4,60 евра на околу 7 евра.
Комисијата во својот извештај наведува дека „повисоките даноци и повисоките цени на тутунот се покажаа како најефикасна мерка за намалување на вкупната употреба на тутун“, додавајќи дека „сегашните минимални даночни стапки повеќе не се доволно ефикасни во придонесот за намалување на потрошувачката на тутун“. Дури 40% од намалувањето на пушењето во ЕУ во последните десет години Комисијата го поврзува со зголемувањето на даноците од 2011 година.
Дополнително, Генералниот директорат на Европската комисија за здравство предлага, меѓу другото, забрана за филтри — што во пракса би значело забрана за цигари — проследено со драстично намалување на бројот на продажни места и постепен премин кон продажба на тутунски производи исклучиво преку непрофитни организации, како дел од друга дискусија што се води на ниво на Светската здравствена организација.
