Вториот ден од јубилејното 50. издание на Младинскиот отворен театар донесе силен драмски акцент со изведбата на „Куќата на границата“, претстава на Регионалниот театар од Нови Пазар, поставена според текстот на Славомир Мрожек и режирана од македонскиот режисер Андреј Цветановски. Фестивалската публика денес ја добива можноста повторно да види како класичен текст, исполнет со апсурд, политичка метафора и горчлив хумор, станува актуелен во новиот контекст и на сцената 25 Мај во МКЦ, со почеток од 20 часот.
Цветановски ја опишува претставата како приказна за обична фамилија која сака да живее мирно, сè додека во нејзиниот дом не се појават дипломати решени да исцртаат граница што ќе поминува точно низ средината на куќата. „Звучи познато, нели?“ — вели режисерот, потенцирајќи дека оваа ситуација, колку и да изгледа апсурдна, одлично ја отсликува реалноста во која политичките апетити и бирократските конструкции навлегуваат длабоко во приватноста, идентитетот и секојдневниот живот на луѓето. Во овој гротескен хронотоп, семејството постепено останува без сè што има — без сонови, простор, јазик, намери — додека не се претвори во сведок на сопственото исчезнување.
Пред сето ова апсурдно разградување на идентитетот и домот, „Куќата на границата“ нуди мошне актуелна интерпретација на прашањето до каде може да оди човековата покорност кон бирократијата и дали постои граница што не може да се премине без да се изгуби човечкото достоинство. Претставата, во својата суштина, станува метафора за свет во кој апаратурата на моќта станува посилна од човечката логика, а границите, физички или ментални, се воведуваат за да создадат покондурена, послушна личност наместо слободен граѓанин.
Како дел од креативниот тим, покрај режисерот Цветановски, се вклучени и двајца истакнати македонски уметници: композиторот Димитар Андоновски, кој преку музичкиот концепт ја нагласува тешката, понекогаш и иронично-ритуална атмосфера на апсурдот, и сценографот Сергеј Светозарев, кој создава визуелен простор што ја нагласува клаустрофобијата и распарчувањето на домот — постојано на работ помеѓу интимно и институционално, лично и политичко.
Вториот фестивалски ден започнува и со уште една значајна содржина во холот на МКЦ, каде во 19 часот се отвора уметничката инсталација „Сценариум и имагинариум“ на архитектот и сценограф Костантин Трпеноски. Инсталацијата нуди визуелно и сензорно истражување на границата меѓу реалното и имагинарното, претворајќи го просторот во холот во жив организам што дише, се движи и се шири според присуството на посетителите. Настанот, истовремено, служи и како ретроспективен приказ на сценографиите на Трпеноски за претставите „Чудна случка со кучето во ноќта“ (2023) и „Макбет“ (2019) — двете наградени за најдобра сценографија на фестивалот „Војдан Чернодрински“ во Прилеп — како и на неговите други актуелни сценски дизајни.
Со денешната програма, МОТ уште еднаш потсетува на својата мисија да отвора прашања, да провоцира и да создава простор за уметничка рефлексија во време кога границите — политички, меѓучовечки или лични — стануваат сè поцврсти, а истовремено и сè поапсурдни. „Куќата на границата“, со својот универзален јазик на апсурд и хумор, совршено се вклопува во тоа фестивалско кредо, потсетувајќи дека театарот останува еден од ретките простори каде што парадоксот може да стане лекција, а комедијата — предупредување.
