Луѓето отсекогаш се плашеле да стареат.
Долго време пред технолошкиот претприемач Брајан Џонсон да се обиде да се инфузира со крвта на својот син во обид да го запре сопственото стареење или претприемачот Питер Дијамандис да започне со редовна размена на крвна плазма како дел од скапиот здравствен режим за кој се надева дека ќе ја продолжи неговата сопствена долговечност, Луј XIII од Франција, папата Инокентиј VIII и францускиот лекар Шарл-Едуар Браун-Секвар беа зафатени од лудилото за подмладување.
Она што може да нè научи историјата е дека пронаоѓањето на чудотворниот лек за стареење одамна е еден од најценетите соништа на човештвото. И богатите, бели мажи честопати биле во првите редови на оваа потрага – и покрај сомнителноста на ефективноста или безбедноста на третманите против стареење.
Во 1642 година, здравјето на Луј XIII (41) се влошувало. Тој боледувал од туберкулоза; неговите лекари се надевале дека правилниот сет на третмани може да го спречи да умре, но и да го подмлади „стариот“ крал и да го врати во неговата енергична младост. За таа цел, неговите лекари му ги дадоа најдобрите достапни третмани. Во последните 10 месеци од својот живот, Луј бил искрварен 47 пати, земал 215 пургативи (или лаксативи) и 210 пати добил клизма. Потоа, кога сè било неуспешно, неговите лекари пробале нешто најсовремена – една од првите забележани трансфузии на крв.
Луѓето отсекогаш придавале речиси мистична моќ на крвта. Во антички Рим, крвта на паднатите гладијатори била ценета како медицински еликсир способен да ја врати силата и здравјето. Древната кинеска медицина исто така создала третмани од човечка крв и органи за кои се сметало дека го обновуваат здравјето. До 17 век, лекарите на Луј рационализирале дека замената на „старата“ крв на кралот со свежа, младешка крв веројатно ќе врати дел од неговата „младост“.
Како што напиша германскиот лекар Кристоф Хуфеланд за случајот на Луј XIII во неговата книга „Уметност на продолжување на животот“ од 1797 година, трансфузијата на крв целела не само да го заживее Луј, туку и да го продолжи неговиот живот и да ги отстрани инаку неизлечивите нарушувања од кои страдал. Прво, лекарите отвориле две вени во Луис: една за да дозволи „нова“ крв да влезе и една за да истече „старата“ крв. Потоа во артеријата на едно младо јагне била внесена мала цевка и преку неа крвта на јагнето била испумпана директно во вената на Луј. Сосема очекувано, тој починал неколку дена по процедурата.
Луј XIII не бил првиот моќен човек за кој се вели дека експериментирал со враќање на времето. Во 1492 година, папата Инокентиј VIII, кој имал 60 години, умирал од компликации од мозочен удар. Според некои извештаи, Инокентиј се јавил на еден од неговите лекари, кој најмил три млади момчиња и веднаш им ја исцедил целата крв за доброто на папата. Не е јасно дали крвта била трансфузирана или проголтана – и постои дебата меѓу научниците дали оваа приказна е воопшто вистинита. Но, како што вели приказната, сите мерки не успеале и папата умрел – како и трите момчиња.
До крајот на 1800-тите, лекарите открија дека крвта е посебна не затоа што ја содржи „виталната сила“ или младоста и силата на суштествата од кои потекнува, туку затоа што содржи одредени непознати супстанции кои влијаат на стареењето. Се сметаше дека тие супстанции се произведени од „жлезди без канал“ во телото како тироидната жлезда, тестисите или јајниците. Лекарите почнале да експериментираат особено со тестисите, бидејќи било забележано дека кастрираните животни стареат побрзо. Во тоа време се сметало дека губењето на спермата доведува до губење на силата, а бидејќи постарите мажи биле послаби, се сметало дека доколку спермата може да се задржи или инјектира назад, тоа ќе им ја врати силата.
Францускиот лекар Шарл-Едуар Браун-Секвар, во 1889 година, кога имал 72 години, ја тестирал својата теорија дека екстрактот од тестисите (направен од дестилирана вода и крв, сперма и ткиво од тестисите од заморчиња и кучиња) инјектиран под кожата ќе ги ублажи неговите симптоми на старост – замор, запек, „мозочна магла“ и општа слабост – и во суштина ќе се чувствува „помлад“ од неговите години.
По инјекциите, Браун-Секвар изјавил дека неговата концентрација се подобрила, како и движењата на дебелото црево и јачината на уринарниот тек, и дека можел да крева потешки тежини. Тој ги повикал другите лекари да го тестираат неговиот метод на себе и да ги пријават своите резултати.
Истражувањето на Браун-Секвар доведе до сензационализирани вести и група лекари кои го испробуваа неговиот метод. И иако Браун-Секвар предупреди дека третманот не се користи кај нормални пациенти, некои лекари – особено оние во САД – го игнорираа. Лекарите и надрилекарите почнаа да вбризгуваат екстракт од тестиси и да им пресадуваат тестиси на нивните пациенти, што доведе до многу смртни случаи и компликации.
Сега знаеме дека количината на тестостерон во екстрактот од Браун-Секвар беше минимална и немаше да има ефект. Но, пациентите – вклучувајќи го и самиот Браун-Секвар – доживеале значителен плацебо ефект од третманите, известувајќи дека се чувствувале посилни и поздрави. Или барем, оние што не се заразиле, ги отфрлиле ткивата или умреле од третманите, рекле така. Во обидот да го вратат биолошкиот часовник и да ја одложат нивната смрт, многу пациенти откриле дека овие третмани за „анти-стареење“ значително го забрзуваат процесот – некои од нив умреле во рок од неколку недели или денови по процедурата.
„Иднината“ на истражувањето за стареење честопати изгледа изненадувачки како нејзиното минато. Досега, веројатно сте виделе безброј медиумски приказни за ултра богати и моќни мажи како Џеф Безос, Питер Тиел и Брајан Џонсон кои инвестираат стотици милиони долари во стартапи за долговечност, научни лаборатории или третмани, се со надеж дека ќе ги надмудрат нивните (и нашите) внатрешни биолошки часовници. Богатите луѓе трошат многу време, напор и пари на најновите таканаречени третмани против стареење, како што е употребата на имуносупресив за „биохакирање“ на процесот на клеточно стареење. И оние од нас кои немаат банкарски сметки од милијарди долари, исто така, сакаат да ги знаат тајните: една моментална проценка на глобалниот пазар за производи против стареење изнесува 54 милијарди долари и расте.
Често наведените цели на ентузијастите за долговечност не се само да си помогнат себеси и на другите да живеат до длабоката старост од 120 години во совршено здравје, туку и да го отстранат она што до неодамна се сметаше за природна биолошка граница на животниот век на човекот. Зошто да не, прашуваат луѓето во круговите на долговечноста, да живеат до библиската возраст од 1.000 години или подолго? Некои научници и лекари кои земаат пари од такви надежни пациенти со задоволство го зајакнуваат верувањето дека да се живее среќен и здрав цел милениум не само што е возможено, туку е и на хоризонтот.
Но, дали навистина нè делат само неколку научни откритија од продолжување на нашиот животен век? Според некои од повнимателните научници кои работат на ова поле, не навистина. Венки Рамакришнан, нобеловец за хемија и автор на книгата „Зошто умираме?“, советува дека продолжувањето на животниот век би било многу потешко отколку што би сакале да веруваме. „Покомплицирано е отколку што мислат луѓето да се отстранат причините за стареење“, изјави тој за Wall Street Journal во јули.
Но, дури и ако го направиме тоа и би можеле да смислиме чудесни третмани против стареење, кој точно ќе има корист?
Ако историјата е некаква индикација, тоа не се обични луѓе. Главно ќе бидат богати, белци како Луј XIII. И иако нашата сегашна опсесија со живеење генерира некои фасцинантни научни истражувања и поттикнува пораст на финансиските средства, ништо од ова не е ново. Сме биле тука и порано – и нашата опсесија со долговечноста не покажува знаци на намалување.
Извор: Гардијан
