Секој од нив, од сопствената професионална перспектива, ги сподели своите размислувања за тоа што значи авторство во доба на машинска креативност, какви се етичките ризици и дали општеството е подготвено за промените што доаѓаат.
Сеад Џигал: „Вештачката интелигенција ќе стане новиот уредник“
Професорот и медиумски експерт Сеад Џигал ја потенцираше промената во односот помеѓу јавноста и авторите, истакнувајќи дека улогата на посредник сè повеќе ја преземаат алгоритмите.
„Јавноста сè повеќе ќе биде под влијание на филтрирањето на информациите од страна на специјални програми – алгоритми и софтвери базирани на вештачка интелигенција. Тие ќе ја добијат улогата на уредници, книжевни и уметнички критичари и ќе наметнуваат вредносни рамки,“ рече Џигал.
Ова значи дека јавната комуникација, некогаш водена од луѓе, сè повеќе ќе биде обликована од машини кои ќе одредуваат што заслужува внимание и како се интерпретира.
Марина Тунева: „Без транспарентност, ВИ ќе го наруши етичкиот стандард во медиумите“
Докторката на комуникациски науки и експертка за медиумска етика, Марина Тунева, предупреди на сериозните последици доколку медиумите не бидат транспарентни во користењето на ВИ.
„Ако медиумите не откриваат дека користат ВИ за креирање на содржини, јавноста може да биде доведена во заблуда дека станува збор за автентична новинарска работа. Во тие содржини може да има пристрасност, стереотипи и исклучување на гласови – особено на ранливите групи,“ потенцираше Тунева.
Таа исто така истакна и заканите од синтетички содржини – дипфејк видеа, манипулирани фотографии – кои лесно можат да се прикажат како вистинити, ако не се почитуваат етичките стандарди.
Суад Сефери: „Потребна е национална регулатива – и тоа итно“
Суад Сефери, експерт за вештачка интелигенција, повика на итно воспоставување законска рамка за користење на ВИ во Македонија.
„Потребна е правна рамка во која ќе бидат вклучени повеќе министерства – за дигитализација, правда и внатрешни работи. Само така ќе може да се следи, регулира и санкционира евентуално прекршување на авторски права,“ рече Сефери.
Тој најави и регионален извештај од невладиниот сектор, кој ќе ги опфати ризиците и ќе служи како водич за институциите и приватниот сектор.
Бојан Саздов: „Читателот има право да знае ако книгата ја напишала машина“
Од перспектива на издавач и авторски застапник, Бојан Саздов од Издавачкиот центар „Три“ и претседател на МАИ, беше дециден дека транспарентноста е клучна, особено во книжевноста.
„Вештачката интелигенција може да напише книга, но мора тоа да биде јасно означено. Читателот има право да знае дали читал човек или машина,“ рече Саздов, додавајќи дека би било нечесно ако некој стави свое име на дело што во суштина го создала ВИ.
Панел-дискусијата отвори суштински прашања што ќе нè следат во наредните години. Авторството, етиката, регулацијата и транспарентноста се четирите столба што мора да се изградат за да не дозволиме вештачката интелигенција да го загрози јавниот интерес, туку да стане негов сојузник. Но, како што истакнаа сите говорници – сега е моментот за одговорна акција. Утре може да биде предоцна.
