Пo повеќе од сто години по најпознатата кражба во историјата на уметноста — кога во 1911 година италијанскиот работник Винченцо Перуџа ја украде „Мона Лиза“ од Лувр — музејот во Париз повторно е под полициска истрага.
Денес, Лувр беше привремено затворен откако беше пријавена нова кражба – група сторители упаднала во Галеријата Аполо, каде што се чуваат кралските реликвии, и украла накит од непроценлива вредност. Настанот ја врати Франција во време кога уметноста и криминалот повторно се сретнаа под ист покрив.
Во двата случаи — во 1911 и во 2025 година — кражбата го надмина своето материјално значење. Кога Перуџа ја однесе „Мона Лиза“ под своето палто, тој не украде само слика; ја создаде митологијата на модерната уметност — онаа во која делото престанува да биде предмет и станува симбол. Откако беше пронајдена две години подоцна, „Мона Лиза“ престана да биде само портрет на жена; стана приказна за опсесијата, за човечката желба да се допре до недостижното, за уметноста како акт на присвојување и жртвување. Таа кражба го роди култот кон уметноста што ја надминува рамката – буквално и метафорично.
Денешните крадци, пак, ја искористија технолошката прецизност и хаосот на туристичката метеж за да исчезнат за неколку минути, докажувајќи дека ни најсовремените системи не можат целосно да го заштитат наследството.
Според истрагата, крадците се приближиле кон зградата од надворешната страна, во дел каде што биле изведувани градежни работи. Тие користеле камион и хидраулична дигалка за да се искачат до прозорецот, а потоа со електрична сечка ги исекле рамките и влегле во музејот.
Во 1911 година, „Мона Лиза“ недостигаше речиси две години пред да биде пронајдена во Фиренца, а нејзиното исчезнување ја направи икона на 20-от век. Денес, полицијата во Париз повторно бара одговори, а француската министерка за култура Рашида Дати изјави дека „музејот останува безбеден, но довербата е најтешко да се врати“.
Кражбите се одвиваат во различни времиња, но во нив се огледува иста вистина: човекот е подеднакво привлечен од убавината и од можноста да ја поседува. Културното наследство не е недопирливо – тоа е жива материја што постои меѓу доверба, безбедност и страв. Лувр денес е потсетник дека уметноста, колку и да е бесмртна, останува ранлива во светот што сè уште не научил да ја чува.
