Ѓумбирот е една од најстарите лековити билки во традиционалната кинеска медицина, а историјата бележи дека дури и Конфучие редовно го користел за сила, варење и општа виталност. Денес тој се користи ширум светот – како зачин, чај, додаток во исхраната или природен лек за настинка. Но и покрај сите негови придобивки, ѓумбирот не е погоден за секого и може да доведе до несакани ефекти ако се користи неправилно или во прекумерни количини.
Според фитотерапевтите, возрасен човек не треба да внесува повеќе од околу четири грама свеж или сушен ѓумбир дневно. Поголеми количини можат да предизвикаат надуеност, гасови и печење во желудникот. Ѓумбирот содржи активни соединенија познати како гингероли, кои имаат антиинфламаторно, аналгетско, антипиретско и потенцијално антиканцерогено дејство. Тие се сметаат за главните носители на неговите корисни својства, особено кај воспалителни состојби или хронични болки.
Присутен е и во комплементарната медицина: ѓумбирот се користи за подобрување на варењето, смирување мачнина, третман на блага инфекција на дишните патишта, па дури и во форма на топли облоги кои можат да ги намалат грчевите и мускулната напнатост. Но и покрај широката употреба, постојат категории лица кои треба да бидат особено внимателни.
Најпрво, луѓето со улцеративен колит или други воспалителни заболувања на цревата можат да доживеат влошување на симптомите ако внесат поголеми количини ѓумбир. Иако има анти-инфламаторно дејство, кај оваа група дразбата на слузницата може да биде поизразена.
Внимателни треба да бидат и лицата со нарушено згрутчување на крвта. Ѓумбирот природно ја стимулира циркулацијата и може да го разреди крвниот проток, што носи ризик кај пациенти кои веќе имаат проблеми со крвавење или земаат лекови за разредување на крвта.
Кај трудниците, ситуацијата е покомплексна. Иако понекогаш се користи за намалување мачнина, експертите предупредуваат дека во подоцнежните недели од бременоста, особено во последните две недели пред породување, ѓумбирот може да ги засили грчевите на матката. Затоа, лекарски совет е задолжителен пред употреба во било каква форма.
Несаканите ефекти најчесто се јавуваат и пред хируршка интервенција, бидејќи ѓумбирот може да доведе до пообилно крвавење за време на операција. Затоа пациентите обично се советуваат да престанат да го консумираат најмалку две недели пред закажана хируршка процедура.
Постојат и други групи кои треба да бидат претпазливи, особено лица што земаат специфични видови лекови. Ова важи за лекови за срцеви заболувања, одредени антихистаминици, одредени онколошки медикаменти и препарати за слабеење. Активните состојки во ѓумбирот може да влијаат на метаболизмот на овие лекови, со што се менува нивното дејство.
Иако ѓумбирот останува природна и корисна билка, важно е да се запамети дека природно не е секогаш еднакво на безбедно. За повеќето луѓе, умерената употреба е сосема безбедна и дури корисна, но кај чувствителни групи може да предизвика непосакувани реакции. Најважно е лицата што земаат редовна терапија, како и сите кои имаат хронични заболувања, да се консултираат со лекар пред да започнат со секојдневно користење.
Ѓумбирот има долг историски статус како дел од традиционалните системи на лекување, но современата медицина секогаш ја става безбедноста на прво место. Затоа, клучната порака е едноставна: уживајте во неговите придобивки, но создадете навика да го користите информирано и умерено.
