За оваа негова цел тој го гледа египетскиот полуостров Синај, суво пространство во форма на триаголник што ја поврзува Африка со Азија. Пред илјадници години тука имало многу живот, рече тој, но годините на земјоделство и други човечки активности помогнаа да се претвори во пустина.
Ван дер Ховен е убеден дека може да го врати во живот.
Тој потроши години во фино прилагодување на иницијативата насочена кон обновување на растителниот и животинскиот свет на околу 13.500 квадратни милји од Синајскиот Полуостров. Целта: да се вшмукува јаглерод диоксидот што ја загрева планетата, да се зголемат врнежите и да се донесат храна и работни места за локалното население.
Тој верува дека тоа е одговор на голем број огромни глобални проблеми. „Ја уништуваме нашата планета на начин кој е страшен“, изјави тој за Си-Ен-Ен. „Единствениот холистички излез од оваа ситуација е со голема еколошка регенерација“
Таканаречените проекти за зазеленување на пустината не се нови, а ова е еден од бројните проекти низ светот кои се обидуваат да ги трансформираат сушните пејзажи. Многумина имаат цел да го запрат опустинувањето, феномен што Обединетите нации го нарекуваат „тивка, невидлива криза што ги дестабилизира заедниците на глобално ниво“.
Но, концептот е исто така контроверзен; Критичарите велат дека трансформирањето на пустините е недокажано, енормно сложено и може негативно да влијае на водата и времето на начини што не можеме да ги предвидиме.
Позадината на Ван дер Ховен може да изгледа неверојатно за некој што има намера да го спаси светот. Како хидрауличен инженер во белгиската компанија за багери ДЕМЕ, тој работеше на проекти вклучувајќи и изградба на вештачки острови во Дубаи.
Но, во 2016 година, текот на неговата кариера се смени кога тој беше вовлечен во потфат да и помогне на египетската влада да ја врати намалената популација на риби во езерото Бардавил, лагуна со солена вода во северниот дел на Синај, одвоена од Медитеранот со тесна песочна лента. Порано беше длабоко повеќе од 30 метри, но сега е длабоко помалку од три метри.
Во рок од неколку недели, Ван дер Ховен смислил план за отворање на лагуната за да тече повеќе морска вода, правејќи ја подлабока, поладна, помалку солена и пополна со морски свет.
Но, колку повеќе истражувал, толку подалеку сакал да оди.
Скенирајќи го теренот во Google Earth, тој ја видел контурата на мрежа од сега пресушени реки, кои го преминуваат Синај како крвни садови, што сугерира дека оваа земја некогаш била зелена. Разгледал временски модели и еколошки студии и почнал да гледа врски.
Тој би можел да ги искористи седиментите од езерото Бардавил за да помогне во повторното зазеленување на околината. „Тие се солени, но содржат многу хранливи материи и минерали, кои ви се потребни за да започнете со обновување на земјата“, рече тој.
Тој планира да започне започне со мочуриштата околу езерото, проширувајќи ги за да ги намами птиците и рибите.
Потоа, тој ќе отиде повисоко во планините во регионот, пумпајќи ги седиментите од езерото за да создаде почви каде што ќе можат да одгледуваат различни сорти на растенија толерантни на сол. Тие би помогнале во ревитализација на почвите, рече ван дер Ховен, намалувајќи го нивото на сол и правејќи ја земјата способна да поддржи поголема низа растенија.
Централната идеја на Ван дер Ховен е дека додавањето вегетација на пејзажот ќе значи повеќе испарување, формирање повеќе облаци и повеќе врнежи. Тоа дури може да ги промени ветровите, бидејќи зазеленувањето на регионот може да ги врати струите на воздухот оптоварени со влага, рече тој.
„Ова може целосно да ги промени временските шеми“.
Сепак, ништо од ова нема да се случи преку ноќ. Ван дер Ховен предвидува дека еќ бидат потребни пет до седум години за да се ревитализира езерото, а потоа помеѓу 20 и 40 за поширокото зазеленување.
„Природата ни ја диктира брзината“ вели тој.
Идејата на Ван дер Ховен можеби звучи многу амбициозно, но тоа е направено и претходно.
Додека трескавично го планираше проектот Синај, тој наишол на филмот „Зелено злато“, снимен од снимателот кој стана еколог Џон Лиу, кој документира огромен проект за зазеленување на пустината во висорамнината Лоес во северна Кина.
Регионот, речиси со големина на Калифорнија, бил силно деградиран од годините на прекумерна употреба и прекумерно пасење. Со ретка вегетација и покриена со тенка, окер-жолта почва, таа била многу подложна на ерозија.
Во обид да го трансформираат земјиштето, кинеската влада и Светската банка започнале голема програма за зазеленување во 1990-тите, засадувајќи дрвја и грмушки и спроведувајќи забрани за пасење.
Во децениите оттогаш, платото Лоес процвета. Делови од земјата сега се обложени со зелена боја, ерозијата на почвата е намалена и помалку седименти се влеваат во Жолтата река во регионот, намалувајќи ги ризиците од поплави.
За Ван дер Ховен, тоа беше дополнителен доказ дека неговиот план може да функционира.
Тој го побарал Лиу, кој веднаш се приклучил на идејата. Идејата за повторно зазеленување на она што некогаш беше „земја на млеко и мед“ беше „исклучително возбудлива“, изјави Лиу за Си-Ен-Ен. „Докажавме дека реставрацијата може да се направи на планетарна скала“.
Тоа ќе се дополни со други огромни проекти за обновување на пустината, исто така во тек.
Големиот зелен ѕид во Африка, на пример, беше лансиран во 2007 година за да помогне во борбата против опустинувањето.
Првично наменета да биде појас од дрвја засадени илјадници километри низ регионот Сахел на континентот, иницијативата се претвори во „мозаик од зелени и продуктивни пејзажи“ во 11 земји, рече Сузан Гарднер, директорка на одделот за екосистеми во ОН. Програма за животна средина во Најроби.
Напорите за реставрација се од суштинско значење за справување со климатската криза, загубата на природата и загадувањето, изјави Гарднер за Си-Ен-Ен. „Немаме избор. Мораме да го направиме ова; мора да ја слушаме науката и да дејствуваме сега“.
Но, екосистемите се неверојатно сложени и кога станува збор за огромни, трансформативни проекти како обновување на пустина, некои експерти се загрижени за несаканите последици.
Додека проектот цели за успешен крај, постои ризик брзорастечки, неавтохтони видови кои или не преживуваат или стануваат инвазивни, надминувајќи ги околните домородни растенија и оштетувајќи го дивиот свет, рече Алис Хјуз, асистент на Факултетот за биолошки науки на Универзитетот во Хонг Конг.
За време на раните фази на проектот Големиот зелен ѕид во Африка, многу од дрвјата изумреа поради недостаток на вода, занемарување или поради тоа што не беа соодветни за земјата.
Дури и во платото Лоес, нашироко признаено како неверојатен успех, постојат докази дека вегетацијата може да се приближува, па дури и да го надмине она што може да го поддржи локалното водоснабдување.
Студијата од 2020 година за регионот покажа дека повисоките нивоа на испарување од дрвјата и растенијата имаат мало влијание во однос на зголемувањето на врнежите, па дури и доведоа до „помала достапност на вода за земјоделството или други човечки потреби“.
Промената на екосистемот може да значи и „потенцијално менување на климатските модели, што може да ја намали влагата и да предизвика суши на друго место“, рече Хјуз. Испарувањето може да олади едно место, но едноставно да ја депонира топлината на други места.
Садењето вегетација може дури и да заврши со ефект на затоплување. Пустините со светла боја можат да рефлектираат повеќе од сончевата енергија назад во вселената отколку потемната вегетација. „Пустините всушност ја ладат планетата“, вели Рејмонд Пјерхамберт, професор по физика на Универзитетот во Оксфорд.
Додека повторното зазеленување на сушните места може да донесе локални ефекти на ладење, изјави Пјерхамберт за Си-Ен-Ен, тие би можеле да ја влошат ситуацијата на глобално ниво.
„Исто така, треба да се запрашаме зошто го правиме тоа“, рече Хјуз. Овие проекти можат да дејствуваат како оттргнување на вниманието “, додаде таа. „Тие звучат многу повозбудливо од основната работа за заштита на постоечките недопрени системи, кои сè уште исчезнуваат со неверојатни брзини“.
За Лиу, сепак, постои голема разлика помеѓу природните пустини и оние луѓе на кои им помогнале да се создадат. Аргументот дека пустините предизвикани од човекот не треба да се допираат – дури и оние што постојат илјадници години – „не ми изгледа логично“, рече тој.
Ван дер Хевен признава дека проектот е сложен, но верува дека е од витално значење да се проба. „Треба да ја заштитиме природата со се што имаме, но треба и да ја обновиме природата со се што имаме“, рече тој.
Тој точно проучува кои растенија ќе можат да го привлечат дивиот свет и да ги преживеат идните влијанија од климатските промени. Тој, исто така, верува дека промената на климата на Синајскиот Полуостров ќе има позитивен брановиден ефект за регионот.
Можеби една од најголемите пречки засега е регионалната нестабилност додека војната во Газа продолжува.
На крајот на 2022 година, египетската влада потпиша договор за започнување на истражување и планирање на реставрацијата на езерото Бардавил. Проектот требаше да започне овој декември, но конфликтот забави сè, рече ван дер Ховен.
Тој сè уште е убеден дека тоа ќе се случи и смета дека сегашната ситуација „создава уште посилен случај“ за повторно зазеленување како начин да се помогне да се донесат повеќе можности и просперитет.
Она што е јасно е дека климатските промени и загубата на биолошката разновидност, две меѓусебно поврзани глобални кризи, се влошуваат, а во борбата за нивно решавање, идејата за повторно зазеленување на сувата земја добива на сила.
Како и со многу привлечни идеи за справување со огромни, сложени проблеми, има и такви кои повикуваат на претпазливост и предупредуваат на опасните последици од брзањето, а има и такви кои тврдат дека ситуацијата сега е толку итна, што нема друг избор освен да се обиде нив.
Ван дер Ховен е цврсто во вториот табор.
Регенерацијата на природниот свет „е единствениот начин за излез од нередот во кој моментално се наоѓаме“, рече тој. „Веќе нема време да не се дејствува. Треба да дејствуваме и да прифатиме дека не знаеме сè“.
Извор: Си-Ен-Ен
