Придавката што најдобро го опишува Калчо Комо, клуб кој се враќа во Серија А втора година по ред по 21-годишно отсуство, несомнено е „надреална“. Малиот ломбардски клуб стана непредвидлива променлива во лигата која е финансиски исцрпена и технички осиромашена. Ова лето тие спроведоа раскошна трансфер кампања (пробивајќи ја границата од 100 милиони евра), доведувајќи ги некои од најталентираните млади играчи во Европа: Хесус Родригез (19 години, 25 милиони евра); Џејден Адаи (20 години, 14 милиони); Мартин Батурина (22 години, 25 милиони) и Јакобо Рамон (20 години, 2,5 милиони)…
На премиерата на првенството, Комо го декласираше Лацио, прикажувајќи фудбал на речиси космичко ниво, само за да се врати на земјата против Болоња пред паузата за репрезентативни натпревари. Забранетиот збор веќе се шепоти по калдрмата на центарот: „Европа“. А во 2019 година, само шест сезони претходно, бело-сините тонеа во Серија Д, оставајќи зад себе години банкрот и гротескно управување. Потоа „тие“ пристигнаа.
Семејството Хартоно од Индонезија, предводено од браќата Мајкл и Роберт, на возраст од 84 и 85 години, го презедоа клубот. Нивната бизнис група сега вреди речиси 50 милијарди долари, сила без преседан во Италија и со малку конкуренти дури и во Европа. Тие го изградија своето богатство во Југоисточна Азија на пазарот на цигари, а потоа се проширија во различни сектори. Семејството Хартоно сега е сопственик на Bca – Bank Central Asia, најголемата приватна банка во Индонезија, како и на електронскиот гигант Политрон и Sent Entertainment, мултинационална медиумска и забавна компанија преку која го контролираат самиот Комо.
Хартоно го постигна она што го сакаше: вниманието е насочено кон Ларио благодарение на подвизи на тим предводен од Фабрегас, кој изгледа како низа од бисери. Нико Паз, неверојатно зрел за 20-годишник, се чини дека лебди над тревата; Макси Пероне (22), трениран од Гвардиола во Сити, диригира заедно со професорот Серхи Роберто, еден од шпанските ветерани што тренерот ги сакаше со своите млади лавови; Хесус Родригез веднаш покажува дека има нешто посебно.
Како што објасни Мирван Суварсо, претставник на индонезиското семејство, целта е „Комо да се претвори во првата дестинација за спортски туризам во светот“. И еве зошто група која би можела да ги купи Челзи или Манчестер Јунајтед одлучи да инвестира во мал град со нешто повеќе од 80.000 жители: тоа е дом на најпознатото езеро на планетата. Тоа е врвот на таканаречениот „ефект Клуни“, чија глобална популарност започна пред повеќе од дваесет години кога холивудскиот актер се пресели во Лаљо, на 15 километри од Комо, не пропуштајќи ја можноста да ги велича убавините на Лаљо.
Годината 2024 ја заврши со 3,5 милиони пристигнувања, главно странски туристи, што го потврдува процутот на брендот „Лаго ди Комо“. Ова е туризам од висока класа, со голема потрошувачка моќ. Не е случајно што секторот порасна за 40% во последните години: ресторани, изнајмување чамци и особено луксузни хотели. Барбара Мацали, министерка за туризам на Ломбардија, на Форумот за угостителство 2025 го најави отворањето на хотелите „Риц-Карлтон“ (во Белаџо во 2026 година), „Рафлс“ (во Молтразио) и „Едишн“ на групацијата „Мариот“ (во Грианте). Веќе постои „Пасалаква“ (Молтразио), прогласен за најдобар хотел во светот во 2023 година; историските „Вила д’Есте“ и „Вила Сербелони“ во Белаџо; во 2019 година „Мандарин Ориентал“ се отвори во Блевио, додека групацијата што го поседува „Луј Витон“ го купи „Кастело ди Урио“ од „Опус Деи“ и се подготвува да го претвори во хотел во Белмонд. Милано е оддалечено помалку од еден час, аеродромите се таму, а Швајцарија е уште поблиску.
Браќата Хартоно ја видоа можноста и, откако го спасија Комо, почнаа да развиваат комбинација од спорт и туризам. Првите резултати се охрабрувачки: Американци, Германци, Руси, Англичани, Холанѓани и Шкоти во сè поголем број ги исполнуваа трибините на стариот стадион Синигалја. Одмор на езерото Комо и натпревар, идеална комбинација. Клубот нуди луксузно „гостопримство пред натпреварот“ во Вила Карминати Реста, само десет минути пешачење од стадионот: пенливо вино и гурманско мени покрај езерото, речиси секогаш распродадено.
Следниот чекор е стадионот. Синигалја го носи товарот на своите речиси 100 години: досега ги имал само потребните реновирања потребни за Серија А, но Хартоно сака вистински бисер. Проектот му бил доверен на архитектонското студио „Популос“ (авторите на новиот Вембли), со цел да се комбинираат две потреби: модерна куќа за клубот и мултифункционален центар за градот, „кој ќе живее 365 дена во годината, а не само 19 кога се играат натпреварите“, објасни Суварсо. Под „жив“ подразбираме, јасно, профит: продавници, настани, ресторани. Проценет капацитет: околу 15.000 седишта, целосно покриени.
Локацијата на стадионот е под строга архитектонска заштита бидејќи претставува рационалистички контекст на кој припаѓа и самиот Синигалја: изграден по наредба на Мусолини, посветен на шампионот во веслање и херој од Првата светска војна Џузепе Синигалја, се наоѓа помеѓу Споменикот на паднатите војници и хангарот на аеро-клубот. На 2 август, сопствениците постигнаа важна победа над италијанската бирократија: надлежната Служба за заштита на културното наследство ги одобри промените во проектот, откако првата верзија беше отфрлена.
Друга состојка во рецептот се ВИП гостите. Секоја недела, Комо е домаќин на големи филмски ѕвезди на своите трибини како Кира Најтли, Хју Грант, Адриен Броди, Џеф Голдблум, Тери Круз и Ендру Гарфилд се само неколку од имињата.
Финансиската стратегија на клубот вклучува план за бесплатен влез на јужната трибина за локалните жители „во следните три години“. Дека стратегијата функционира, покажува и неговата онлајн популарност: клубот, кој неодамна беше промовиран, веќе има речиси милион следбеници на Инстаграм. За споредба, Хелас Верона (со град од 255.000 жители и едно освоено Скудето) има 319.000 следбеници, додека Болоња (речиси 400.000 жители и трофејот од Купот на Италија во сезоната 2024/25) има 617.000.
