Некои од нив можат да останат под вода неверојатно долго. Но, која е апсолутната шампионка во задржување здив? И што ѝ овозможува таков подвиг?
Најпрво, важно е да се разграничи разликата помеѓу способноста на животно да преживее под вода (без да умре) и способноста свесно да го задржи здивот, објаснува професорот Вилко Ферберк од Универзитетот Радбауд во Холандија.
На пример, мравки можат да преживеат неколку часа потопени во вода, но и тие и другите ронечки животни обично не остануваат под вода повеќе од една минута сами од себе.
Животните што задржуваат здив мора да имаат бели дробови – ова ги исклучува рибите со жабри, но ги вклучува некои влечуги и водоземци, истакнува морскиот зоолог Џон Спајсер од Универзитетот во Плимут.
Апсолутни шампиони: Слатководни желки
Слатководните желки, како Блендинговата желка (Emydoidea blandingii), го носат златниот медал. За време на зимата, тие влегуваат во состојба на хибернација (брануација) на дното на езерата и реките, каде што можат да останат под вода со месеци – особено кога површината е замрзната.
Како ладнокрвни животни, нивниот метаболизам значително се забавува на ниски температури, што значи дека им треба минимална количина на кислород. Интересно е што тие апсорбираат кислород и преку задниот отвор – клоака – кој служи и за излачување и за репродукција.
Кај цицачите владее китот со клун
Меѓу топлокрвните животни, Цувиеовиот кит со клун (Ziphius cavirostris) е вистински рекордер со регистрирано нуркање во траење од 222 минути (3,7 часа). По него следуваат китот Arnux (153 минути) и улешурата (138 минути).
Китови успеваат да го изведат овој подвиг така што го успоруваат срцевиот ритам и метаболизмот, ја намалуваат циркулацијата во органите кои не се клучни за опстанок и ги активираат специјализираните протеини – миоглобин и хемоглобин – кои складираат кислород.
Долги нуркања – но само кога мора
Слоновите фоки можат да останат под вода и до два часа, но тоа го прават претежно кога се под стрес или кога чувствуваат опасност.
Ладнокрвните се уште поиздржливи
Ладнокрвните животни имаат уште посилни „супермоќи“. Така, сладководен крокодил (Crocodylus johnstoni) забележал нуркање од 402 минути (6,7 часа) кога почувствувал закана. Но, вистинскиот рекордер е главатата морска желка (Caretta caretta), која во едно истражување останала под вода цели 610 минути – над 10 часа.
Тие, слично на китовите, ја намалуваат потрошувачката на кислород, но имаат предност бидејќи не трошат енергија на одржување на телесна температура. На дното на морето или во подводни пештери можат да мируваат со часови, без потреба од издишување
Шампиони во подводна издржливост се ладнокрвните желки и крокодили, благодарение на нивната способност да го успорат метаболизмот и да се прилагодат на ниските температури. Но и цицачи, како китовите и фоките, имаат вграден биолошки механизам за долготрајни нуркања. Природата навистина има неверојатни решенија кога станува збор за преживување под вода.
