Иако употребата на готовина опаѓа низ Европа, повеќе од половина од сите плаќања се уште се вршат со банкноти. Сепак, нејзиниот удел според вредност е значително помал.Со растечки број на луѓе кои преминуваат кон дигитални плаќања во Европа, уделот на трансакции со готовина се намалува, иако банкнотите сеуште играат значајна економска улога.
Во еврозоната, малку над половина од сите трансакции (52 %) во 2024 година биле платени во готовина, според истражување на Европската централна банка кое опфатило 40.000 учесници. Сепак, овој удел е многу помал кога се гледа според вредност — изнесува само 39 % од вкупните трансакции.
Во 14 од 20 земји членки на еврозоната, готовината е најчесто користениот начин на плаќање, и таа учествува помеѓу 45 % и 55 % од трансакциите во околу половина од тие земји. Според земјите, употребата на готовина варира од 22 % во Холандија до 67 % во Малта.
Јужна и Источна Европа остануваат особено доминантни со готовина, со Италија која бележи 61 %, Шпанија 57 %, а Словенија 64 %.
Готовинаta доминантна на Југ & Исток vs. дигитален приоритет на Север & Запад
Северна и Западна Европа, вклучувајќи ги Холандија (22 %), Финска (27 %), Луксембург (37 %), Белгија (39 %) и Франција (43 %), се повеќе „дигитални први“ — со користење на готовина веќе маргинализирано во некои земји.
Меѓу четирите најголеми економии на ЕУ, Франција е единствената што е под просекот на еврозоната од 52 %, додека Германија е малку над него — со 53 %.
„Во Холандија многу се применуваат дигитални методи на плаќање, како бесконтактно плаќање со дебитна картичка или смартфон. Холандските потрошувачи сметаат дека бесконтактните плаќања се побрзи и попрактични отколку, на пример, готовина или традиционални дебитни картички“, рече портпаролот на Централната банка на Холандија за Euronews Business.
Портпаролот дополни дека и готовината и дебитните картички се широко прифатени од трговците, делумно благодарение на релативно ниските трошоци за трговците и кампањите од банките за охрабрување на дигитални плаќања за мали износи.
Овие фактори во голема мерка важат и за земји со пониска употреба на готовина.
Употреба на готовина според вредност на плаќањата
Според вредноста, готовината учествува со 39 % од плаќањата во еврозоната, варирајќи од 17 % во Холандија до 59 % во Литванија.
Висока зависност од готовина, над 50 % од вкупните трошоци, се забележува не само во Литванија, туку и во Словачка (56 %), Словенија (56 %), Австрија (56 %), Малта (54 %) и Хрватска (51 %).
Италија (49 %), Португалија (47 %), Шпанија (45 %), Ирска (44 %), Кипар (43 %) и Грција (42 %) спаѓаат во средниот опсег на употреба на готовина по вредност.
Во шест земји, уделот на готовина е 35 % или пониско: Холандија (17 %), Финска (28 %), Луксембург (29 %), Германија (30 %), Франција (34 %) и Белгија (35 %).
Иако Литванија е на врвот според вредност, Латвија е на 36 % — што покажува големи разлики дури и меѓу соседни земји.
Картичките доминираат на плаќања над 50 евра
Германија се разликува од Австрија во поглед на употребата на готовина, и покрај културните сличности. Банкнотите сè уште се популарни во Австрија, додека Германија полека го прифаќа дигиталното.
Овие резултати покажуваат дека, според вредноста, готовината е сè уште важна во Централна, Источна и Јужна Европа, додека Северна и Западна Европа повеќе се потпираат на дигитални плаќања.
ЕЦБ исто така откри дека готовината е најчесто користен начин за плаќања со мала вредност, додека картичките повеќе се користат за плаќања над 50 евра.
Познаени предности: Зошто луѓето користат готовина?
Кога биле прашани за предностте на готовината во однос на плаќањето со картичка, испитаниците навеле неколку причини:
Најчеста предност: „готовината е анонимна и го штити приватноста“ (41 %). Следат: „готовината ги прави луѓето поподготвени да го следат своето трошење“ (35 %). „Готовинските трансакции се завршуваат веднаш“ (30 %)
Само еден од пет наведува дека готовината е побезбедна — 18 % рекле тоа.
Други 28 % рекле дека користат готовина затоа што се прифатени и во повеќе ситуации, околу 20 % рекле дека е полесна или побрза.
Слично, разликите се и според возраст: младите под 40 години генерално користат готовина за помалку од 50 % од трансакциите, додека оние над 65 години завршуваат 57 % од плаќањата со готовина.
