Кои Европејци живеат најдолго? Високиот животен век често се припишува на живеењето во богата земја со висококвалитетна здравствена заштита, но тоа не е секогаш единствената причина, покажуваат истражувањата.
Според податоците на Евростат од март, во 16 од 27 земји, очекуваниот животен век го надминал просечното ниво на Европската унија, а најдолг животен век е забележан во Шпанија (84,0 години). Следат Италија (83,8 години) и Луксембург (83,4 години).
Од друга страна, Латвија (75,6 години), Бугарија (75,8 години) и Романија (76,4 години) имаат најмал животен век при раѓање.
Кога се гледаат регионите, регион со најголем животен век при раѓање во ЕУ е Comunidad de Madrid во Шпанија, со 86,1 години, проследено со автономната провансалска област Тренто (85,1 година), Оландските острови во Финска (85,1 година), Comunidad Foral de Navarra во Шпанија и Comunidad Foral de Navarra (Бозан Провенчал/Автономус0 години).
ЕУ против клучните здравствени проблеми
ЕУ ги повлече мерките насочени кон решавање на клучните здравствени проблеми, како што се Европскиот план за борба против ракот и Стратегијата за борба против кардиоваскуларни болести, од работната програма на Европската комисија за 2025 година.
Напротив, регионите со најкраток животен век се претежно лоцирани во Источна Европа. Меѓу петте региони со најмал животен век, три се наоѓаат во Бугарија: Северозападен (73,9 години), Северен централен (75,2 години) и Југоистохен (75,1 година). Двата преостанати региони со низок животен век се Езак-Маѓарошаг во Унгарија (74,9 години) и Мајот во Франција (74,9 години).
Друг интересен податок се однесува на разликите меѓу половите, жените живеат во просек 5,3 години подолго од мажите. Во 2023 година, европските жени имале очекуван животен век од 84,0 години, што е зголемување за 0,7 години во однос на 2022 година, додека мажите достигнале просечен животен век од 78,7 години, што е зголемување за 0,8 години во однос на претходната година.
Која е тајната на долговечноста во овие земји?
Меѓу најчестите прашања кои го придружуваат ваквото истражување е „која е нивната тајна за долговечноста“. Според истражувањата, една од причините е исхраната. Веројатно помага медитеранската исхрана, заклучуваат лекарите и нутриционистите и потсетуваат дека е богата со зеленчук, риба и маслиново масло, а содржи малку црвено месо и преработена храна. Згора на тоа, нивните густо населени градови го поттикнуваат и пешачењето, држејќи ги луѓето активни од ден на ден, пишува EUnews.
Меѓутоа, новото истражување истакнува уште еден важен фактор, а тоа е социјалниот контакт. Како што објаснија, поминувањето време со другите е централно во секојдневниот живот на сите долговечни народи, навика олеснета од градовите за пешачење и изобилството добра храна што ги зближува луѓето.
Се издвојуваат и бројните сончеви денови и пријатната клима, поради што жителите поминуваат повеќе време на отворено занимавајќи се со физички активности.
„Во медитеранските земји го цениме општествениот живот, па затоа излегуваме почесто од луѓето во нордиските земји, кои не надминуваат во однос на БДП по жител“, нагласи во претходната изјава Мануел Ангита, претседател на шпанската асоцијација на кардиолози.
Каде падот на животниот стандард го намали животниот век?
Во неколку земји е забележан пад на животниот век, а меѓу другите се споменуваат Португалија, Франција, Австрија, Холандија и Финска во студија објавена во The Lancet, која покажа дека земјите кои долгорочно инвестирале во подобрување на исхраната на своето население имале подобри резултати во однос на очекуваниот животен век.
Истражувачите исто така нагласија дека се уште не сме ја достигнале биолошката граница на долговечноста, односно максималниот можен животен век на човекот.
„Земјите како Норвешка, Исланд, Шведска, Данска и Белгија успеаја да одржат подобар животен век и помали ризици од срцеви заболувања по 2011 година, благодарение на владините политики“, вели д-р Николас Стил, главен автор на студијата.
Во истите земји, не е забележан пад на животниот век помеѓу 2019 и 2021 година, и покрај пандемијата. Очекуваниот животен век е под влијание на индивидуалните фактори, како што се лошата исхрана и употребата на тутун, но и од ефективноста на здравствените системи и социјалните фактори, како што се растот на сиромаштијата и нееднаквоста.
„Големите кратења на буџетите за здравството, социјалната заштита и јавните услуги од 2010 година, особено во посиромашните области, имаа негативно влијание врз социјалните детерминанти на здравјето и на тој начин придонесоа за забавување на подобрувањето на смртноста“, се наведува во студијата.
Напредокот во Африка
До сега, Африка генерално имаше најнизок животен век, но Светската здравствена организација (СЗО) забележа огромен напредок во последниве години, со зголемување од 10,3 години помеѓу 2000 и 2016 година. Гладот и болестите често ги погодуваат луѓето од африканските земји, многу земји се тешко погодени од епидемијата на ХИВ и СИДА, а маларијата е проблем што трае уште подолго. Дури и болестите кои се во голема мера непознати во другите делови на светот, како што се мали сипаници, колера и мајмунски сипаници, остануваат активна загриженост во некои африкански земји.
За среќа, третманите за ХИВ и маларија станаа широко достапни од 2000 година и се сметаат за главна причина што очекуваниот животен век во Африка се зголеми за повеќе од 10 години помеѓу 2000 и 2016 година.
СЗО очекува дека здравствените третмани низ африканскиот континент ќе продолжат да се подобруваат, што дополнително ќе го зголеми очекуваниот животен век во тие земји.
