Потрошувачката на алкохол во земјите од ЕУ се намали за 0,5 литри помеѓу 2010 и 2020 година. Наспроти општиот тренд, неколку земји ја зголемија својата потрошувачка.
Кога станува збор за пиењето, се чини дека животните навики во Европа во голема мера го променија нашиот однос со алкохолот на подобро.
„Ниту едно ниво на консумација на алкохол не е безбедно за нашето здравје“, предупредува Светската здравствена организација (СЗО), но и покрај тоа, количината на алкохол што ја пиеме е сè уште е значајна за здравјето.
Ризикот од развој на карцином значително се зголемува кога се консумира повеќе алкохол. Здравствените власти ги повикуваат луѓето да престанат да пијат алкохол или барем да го намалат.
Но, дали ги земаме предвид овие предупредувања?
Статистички, Европа е дом на најтешките алкохоличари во светот. Целокупната потрошувачка на алкохол се дефинира како годишна продажба на чист алкохол во литри по лице на возраст од 15 години и повеќе. Алкохолните пијалоци се претвораат во чист алкохол. Податоците не вклучуваат неевидентирано консумирање алкохол, како домашно или нелегално производство.
Во ЕУ, вкупната потрошувачка на алкохол по лице на возраст од 15 години па нагоре се намали за 2,9 литри во последните четири децении, паѓајќи од 12,7 литри во 1980 година на 9,8 литри во 2020 година, што одговара на намалување од 23 отсто.
Потрошувачката забележа значително намалување помеѓу 1980 година (12,7 литри) и 2000 година (10,5 литри). Сепак стапката на намалување се забави во последните две децении. Во ЕУ во периодот од 2010 до 2010 година падна за 0,5 литри.
Потрошувачката на алкохол во Европскиот регион на СЗО, кој опфаќа 53 земји, вклучувајќи ја Русија и околните земји, падна од 12 литри во 2000 година на 9,5 литри во 2020 година, што одговара на намалување од 2,5 литри (21 процент).
И покрај овој пад, Европскиот регион на СЗО сè уште има највисоко ниво на консумирање алкохол по лице во светот. Годишно секој човек од 15 години нагоре пие во просек по 9,5 литри чист алкохол. Ова е еквивалентно на 190 литри пиво, 80 литри вино или 24 литри алкохолни пијалоци.
Во 2020 година, годишната потрошувачка на алкохол варира од 1,2 литри во Турција до 12,1 литри во Латвија меѓу 36 европски земји, вклучувајќи ги ЕУ, Велика Британија, Европската асоцијација за слободна трговија (ЕФТА) и земјите кандидати за ЕУ. Во просек, граѓаните на ЕУ консумирале 9,8 литри алкохол.
Германија (10,6 литри) имаше најголем удел во консумирањето алкохол, меѓу „големата четворка“ на ЕУ во однос на економијата и населението, а потоа следат Франција (10,4 литри), Шпанија (7,8 литри) и Италија (7,7 литри). Во Обединетото Кралство потрошувалката беше 9,7 литри.
Гледајќи ги промените на ниво на земја помеѓу 2010 и 2020 година, потрошувачката на алкохол опадна во 25 земји, додека се зголеми во 11 земји. Потрошувачката е намалена за повеќе од еден литар во 14 земји, додека обратно, забележано е зголемување во 5 земји во овој период.
Ирска и Литванија забележаа најголем пад на потрошувачката на алкохол во овој период. Падот е за 2,1 литри во двете земји, а веднаш потоа следат Шпанија и Грција (и двете по 2 литри). Пад над 1,5 литри забележаа и Холандија, Франција, Кипар и Финска. Количината на намалување е и меѓу еден литар до 1,5 литар во Србија, Белгија, Хрватска, Данска, Швајцарија и Германија.
Најголем пораст има Латвија каде потрошувачката порасна за 2,3 литри. Бугарија (1,4 литри), Малта (1,1 литар), Романија и Полска (и двете по 1 литар) исто така покажаа значителни зголемувања. Порастот беше над 0,5 литри во Норвешка, Италија и Исланд.
Многу европски земји имаат имплементирано низа политики за ограничување на потрошувачката на алкохол, како што се оданочување, ограничувања на достапноста на алкохол и забрани за рекламирање алкохол. Сепак, нивната ефикасност е попречена од лошата имплементација на терен и ограничените ресурси според ОЕЦД.
Улогата на родот и образованието во обилното пиење
Консумацијата на алкохол значително се разликува по пол и образование.
Наместо количината, се испитува процентот на тешки епизодни на алкохолизам. Тоа е уделот на возрасните на возраст од 18 години и нагоре кои пријавиле дека имале 60 грама или повеќе чист етанол во една прилика во изминатите 30 дена. Тоа е еквивалентно на 6 пијалоци или повеќе.
Во 2019 година, речиси секој петти возрасен (19 отсто) пријавил обилно епизодно пиење барем еднаш месечно во земјите на ЕУ, процент кој остана стабилен од 2014 година. Во 2019 година, во просек низ земјите на ЕУ, 26,6 отсто од мажите пријавиле обилно епизодно пиење барем еднаш месечно во споредба со 11,4 отсто од жените. Најголем дел од обилно епизодно пиење кај мажите е пријавен во Романија (55,2 отсто). Оваа стапка беше над 35 отсто во Данска, Луксембург, Германија и Белгија. Жените во Данска, Луксембург, Германија и Ирска покажаа највисоки стапки на обилно епизодно пиење, што беше над 20 проценти.
Односот на тешки алкохоличари кај мажите и жените го демонстрира родовиот јаз. Во 2019 година, ова беше 2,33 во ЕУ, што покажува дека 2,33 мажи биле тешки алкохоличари за разлика од жените. Овој сооднос беше најнизок во Ирска (1,46), Исланд (1,63) и Германија (1,74).
Академското истражување сугерира дека родовите разлики може да се поврзани со различни културни очекувања и да ги одразуваат традиционалните родови улоги. Тоа може да биде поврзано и со родовиот јаз во вработеноста и пониските приходи. Нивото на образование исто така е важно во обилно пиење. Луѓето со пониско ниво на образование немаат повисока стапка на тешко епизодно пиење во земјите на ЕУ, освен во Латвија. Во просек, 12,5 отсто од луѓето со помалку од повисоко средно образование пријавиле обилно епизодно пиење, во споредба со 20 отсто или повеќе од луѓето со најмалку средно (22,3 отсто) или високо образование (20,2 отсто).
Дали постои безбедно ниво на употреба на алкохол? Тоа е едноставно прашање со едноставен одговор: не, не постои.
„Не можеме да зборуваме за таканареченото безбедно ниво на употреба на алкохол. Не е важно колку пиете – ризикот за здравјето на оној кој пие започнува од првата капка од кој било алкохолен пијалок“, д-р Карина Фереира-Боргес, регионален советник за алкохол и недозволени дроги во Регионалната канцеларија на СЗО за Европа.
„Единственото нешто што можеме да го кажеме со сигурност е дека колку повеќе пиете, толку е поштетно – или, со други зборови, колку помалку пиете, толку е побезбедно“, рече Фереира-Борхес.
Текстот е превземен од Euronews
