Луѓето слават откако командантот на либанската армија Joseph Aoun беше избран за претседател на Либан. Овој 61-годишник станува 14. претседател на Либан, пополнувајќи ја претседателската фѕнкција по повеќе од две години пауза оставена од неговиот претходник, Michel Aoun, кој не е роднина со новиот претседател.
Либанскиот парламент се собра 12 пати претходно за да гласа за претседател, но не успеа да го избере. Поддршката на Aoun во парламентот дојде од широк спектар на политички личности, а на крајот тој освои 99 гласа од 128 места во парламентот во вториот круг на гласање.
Но, кој е Joseph Aoun? И зошто било потребно толку долго време за либанскиот парламент да се согласи дека тој е вистинската личност за водство на земјата?
Воено искуство
Роден 1964. година во Sin el-Fil, северното предграде на Бејрут, Aoun стана познат кога беше командант на либанската армија, позиција која ја презеде во 2017 година, а која, како и претседателот на републиката.
Во официјалната биографија на Aoun во либанската армија стои дека тој ја започнал воената академија во 1983. година, за време на либанската граѓанска војна.
Постојано напредувал низ чинови, минувајќи низ разни обуки во Либан и странство, вклучувајќи американски антиконтра-терористички програм. Тој бил три пати наградуван со Либанската медалја за воени достигнувања, заедно со неколку други медали и почести.
Во август 2017 година, кратко по преземањето на водството над Либанските оружени сили (LAF), Aoun ја искористил својата обука за борба против тероризмот започнувајќи операција против борците на ISIL кои со години се наоѓале во планинските области помеѓу Сирија и Либан, особено на периферијата на христијанските села Ras Baalbek и Qaa во североисточната долина Бекаа.
Успехот на операцијата ја зајакна позицијата на Aoun. Aoun исто така ги искористил своите години на врвот на LAF за воспоставување блиски врски со различни регионални и меѓународни актери, вклучувајќи ги Соединетите Американски Држави, Саудиска Арабија и Катар, мрежа која беше особено корисна во собирањето поддршка за Aoun како претседател.
Економски и политички кризи Мандатот на Aoun како командант на либанската армија се поклопил со период на неверојатни тешкотии за земјата. Долгорочната економска криза оставила милиони Либанци во неволја, многу војници во армијата морале да преземат други работи за да преживеат.
Економската криза се смета за симбол на пошироката криза на управување во Либан. Секташкиот политички систем го зацврстил стареењето на политичката геронтократија, поврзана со корупција и лошо политичко управување. Ужасот по експлозијата во Бејрут во август 2020 година, во која загинаа повеќе од 220 луѓе, го засили чувството дека властите на земјата целосно го изневериле либанскиот народ.
И кога претседателот Michel Aoun ја напушти претседателската функција во октомври 2022 година, либанскиот парламент не успеа да се договори за наследник, иако се состануваше неколку пати за гласање. Ова ја остави либанската држава практично парализирана, токму кога беше потребно да се постигнат дејства за справување со економските предизвици на земјата.
Институцијата за која Aoun беше одговорен, либанската армија, исто така беше широко сметана за послаба од шиитската група Хезболах, што е уште еден фактор кој го намалува ефективноста на либанската држава.
Израелскиот конфликт со Газа брзо се почувствува во Либан, бидејќи Хезболах започна размена на оган со Израел на 8 октомври 2023 година, што на крајот доведе до двомесечно разорно израелско бомбардирање и копнена инвазија во која загинаа повеќе од 4.000 луѓе, а конфликтот заврши со договор за прекин на огнот на 27 ноември минатата година.
Сепак, без оглед на смртта и разурнувањето, военото решение навистина го отвори патот за конечното избирање на претседателот, додека меѓународниот и домашниот притисок се зголемуваа да се најде решение и да се испрати порака дека Либан ќе започне со обновување.
Aoun, кого почнаа да го сметаат сериозно за претседателски кандидат дури во 2023 година, беше човек кој требаше да се искористи.
Тој ја одржа либанската армија надвор од војна со Израел, и покрај тоа што повеќе од 40 либански војници беа убиени за време на тој период, и исто така се смета за важна личност во обезбедувањето посветеност на Либан за примирје, кое наложува Хезболах да се повлече јужно од реката Литани и да биде заменет од либанската армија, за да се осигура дека Израел ќе се повлече зад границата дефинирана од ОН помеѓу Либан и Израел.
Израел го поздрави именувањето на Aoun.
Но надвор од надворешната и домашната поддршка за Aoun, тешко е политички да се дефинира, што можеби е една од причините за неговиот успех да биде избран за претседател.
Не се знае многу за неговите политички ставови, а тој ретко давал интервјуа, иако во 2021 година ги критикуваше политичарите за финансиската криза во Либан, велејќи дека војниците гладуваат.
Aoun не изнесе јасен став за арсеналот на оружје на Хезболах, но во својот инаугурациски говор вети „афирмирање на правото на државата да монополизира носење оружје”. Останува да се види кои чекори ќе преземе за да го спроведе тоа. Не е јасно како Хезболах ќе се согласат на било каков барање за разоружување.
Новиот претседател исто така вети обновување на областите што ги разори Израел, вклучувајќи го југот и предградието на Бејрут Дахијех.
Неговиот акцент на националното единство доаѓа во реток момент на согласување. Именувањето на Aoun ја завршува горката ера на парламентарни поделби во земјата.
Но, ќе биде потребно многу повеќе за да се докаже на либанскиот народ дека земјата навистина го променила курсот и дека нејзиното политичко водство има способност вистински да ги подобри животите на милиони Либанци – што е улога во која никој не успеал многу години.
