Потеклото на сладоледот, сорбетот и другите ладни млечни задоволства е тешко точно да се утврди – но нивната историја датира од антички времиња.
Според популарната легенда, сладоледот бил измислен од древните Кинези, донесен во Италија од Марко Поло, во Франција од Катерина де Медичи, а потоа во Америка од Томас Џеферсон. Сепак, вистината зад ова омилено летно задоволство е далеку покомплексна.
Ладни пијалаци и десерти постоеле уште најмалку од 4000 година п.н.е., кога благородниците покрај реката Еуфрат изградиле ледени складишта за да се заштитат од месопотамската жештина. Во 5 век п.н.е., снегот се продавал на улиците на Атина, најверојатно за ладење на вино, а римскиот император Нерон (37–67 н.е.) уживал во снежни освежувања засладени со мед. Записи од кинеската династија Танг опишуваат сладок пијалок направен од ладно биволско млеко и камфор.
Турски шербет и ориентални деликатеси
Во исламскиот свет, ладните пијалаци и десерти исто така биле широко распространети. Англискиот збор sherbet потекнува од турскиот назив за разновидни засладени пијалоци, често ладени со снег складиран во магацини. Фалуде – персиски десерт со вермичели тестенини во ладен сируп – е стар векови. Во Индија, могулските императори уживале во кулфи – полу-сладолед направен од кондензирано млеко замрзнато во калапи.
Интересно е што првите документирани појави на кулфи се случуваат речиси во исто време со најраните докази за замрзнати шербети и сладоледи во Европа. Овие иновации станаа возможни благодарение на сознанието – познато во арапскиот свет уште од 13 век – дека мешавина од мраз и сол предизвикува егзотермна реакција, која овозможува замрзнување на течности под нормалната точка на замрзнување на водата. Со постојано мешање за да се спречи создавање на големи кристали, се добивала мазна, лажичеста замрзната пена.
Италијански сладолед
Првите европски сладоледи и водени десерти (сорбети) се појавиле во Италија во почетокот на 17 век – цел век по заминувањето на тинејџерката Катерина де Медичи од Фиренца за да стане кралица на Франција. Записи за сорбети датираат од тој период, а до средината на векот ваквите десерти станале дел од банкетите во Париз, Фиренца, Неапол и Шпанија. Во 1672 година, англискиот научник Елијас Ешмол забележал дека на кралот Чарлс II му бил послужен сладолед на банкет. Во 1694 година, неаполскиот управител Антонио Латини објавил рецепт за млечен сорбет со зашеќерена тиква.
Џорџ Вашингтон и сладоледот во Америка
Сладоледот пристигнал во Америка со европските колонисти и се послужувал уште во 1744 година од првата дама на колонијален Мериленд. Џорџ Вашингтон купил механички апарат за сладолед за својот имот во Маунт Вернон во 1784 година – истата година кога Томас Џеферсон се запознал со францускиот сладолед додека служел како дипломат во Париз. Подоцна, како претседател, Џеферсон неколку пати служел сладолед во официјалната резиденција. Од само десетте рецепти што ги запишал во текот на животот, еден е токму за сладолед од ванила во француски стил, збогатен со жолчки од јајца.
Индустриска револуција на сладоледот
До крајот на 19 век, Америка станала центар на иновации поврзани со сладоледот. Фармацевт од Филаделфија го направил првиот сладолед со сода во 1874 година. Десертот „санде“ датира од 1881 година (повеќе градови од Средниот Запад тврдат дека се неговиот изумител) – а името веројатно потекнува од забраните за продажба на газирани пијалаци во недела. Првите јадливи чаши за сладолед биле патентирани во 1880-тите, а околу тој период станале популарни и млечните шејкови – првично промовирани како здрав пијалок.
Вафлениот корнет стекнал слава на Светскиот саем во Сент Луис во 1904 година, а сладоледот на стапче бил патентиран во 1923 година. И „Дејри Квин“ и компанијата „Карвел“ тврдат дека го развиле првиот мек сладолед во средината на 1930-тите. Замрзнатиот јогурт, пак, се појавил дури во 1970-тите.
Сладоледот денес
Денес, сладоледот и неговите бројни варијации се сакани ширум светот – дури и на Антарктикот, каде што машината за мек сладолед „Фрости Бој“ е омилена атракција меѓу научниците на истражувачката станица МекМурдо.
Извор: History
