Во летните месеци, кога температурите се искачуваат над 35 степени, клима уредите стануваат неопходен дел од секојдневието. Тие се симбол на удобност, спас од жештината и често првото нешто што го вклучуваме кога ќе влеземе дома, во канцеларија или во автомобил. Но зад таа пријатна свежина се крие една непријатна вистина – клима уредите имаат сериозно штетно влијание врз животната средина, здравјето и oколината.
Клима уредите се меѓу најголемите потрошувачи на електрична енергија во домаќинствата. Во периоди на екстремна жештина, потрошувачката на струја драстично расте, што го оптоварува електричниот систем и ги зголемува емисиите на штетни гасови, особено ако струјата доаѓа од термоелектрани кои користат јаглен или други фосилни горива. Со секое вклучување на климата, ние индиректно придонесуваме за зголемување на загадувањето и за забрзување на климатските промени – иронично, токму оние промени кои нè тераат да ја користиме климата уште повеќе.
Клима уредите користат фреони и други хемиски супстанции за ладење, кои ако не се правилно одржувани или ако се испуштат во атмосферата, можат да го оштетат озонскиот слој. Иако модерните уреди користат помалку штетни гасови, сè уште постојат многу стари модели кои се активни и кои претставуваат сериозна закана. Озонскиот слој е нашата природна заштита од ултравиолетовото зрачење, и неговото уништување има директни последици врз здравјето на луѓето, животните и растенијата.
Клима уредите не само што ја ладат внатрешноста, туку ја загреваат надворешноста. Топлиот воздух што го исфрлаат надвор создава микроклиматски ефекти, особено во густо населени урбани средини. Ова доведува до т.н. „урбани топлински острови“, каде што температурите се значително повисоки отколку во руралните области. Тоа значи дека колку повеќе клима уреди користиме, толку потопло станува надвор – и повторно, се враќаме во истиот маѓепсан круг: жешко е, па вклучуваме клима, па станува уште потопло.
Покрај еколошките последици, клима уредите имаат и влијание врз здравјето. Прекумерната употреба на клима може да предизвика проблеми со дишните патишта, алергии, сувост на кожата и очите, па дури и мускулни болки поради нагли температурни промени. Луѓето кои постојано престојуваат во простории со клима често се жалат на замор, главоболки и намалена концентрација. Дополнително, ако уредот не се чисти редовно, може да стане извор на бактерии, мувла и други штетни микроорганизми кои циркулираат во воздухот.
Клима уредите влијаат и на нашето однесување. Наместо да се адаптираме на сезонските промени, ние се изолираме од нив. Забораваме како е да се проветрува просторијата, да се користат ролетни или природна сенка, да се пие вода и да се носи лесна облека. Стануваме зависни од технологијата, а таа зависност не е само комфорна, таа е еколошки и здравствено проблематична.
Решението не е да ги исфрлиме клима уредите, туку да ги користиме разумно. Да ги одржуваме редовно, да ги поставуваме на оптимални температури, да ги исклучуваме кога не сме дома, и да размислуваме за алтернативи – како вентилатори, природна вентилација, засадување дрвја околу објектите, и подобра термоизолација. Исто така, треба да се инвестира во енергетски ефикасни модели и во обновливи извори на енергија, за да се намали вкупниот еколошки отпечаток.
На крајот, клима уредите не се само прашање на удобност – тие се прашање на одговорност. Секој степен што го намалуваме на далечинскиот управувач има своја цена, и таа цена ја плаќаме сите – преку загаден воздух, преку климатски екстреми, преку здравствени проблеми. Ако сакаме да живееме во свет каде што климата не е непријател, мора да почнеме да размислуваме како да ја користиме технологијата без да ја уништиме природата.
