Летото и убавото време ги предизвикуваат луѓето се повеќе да бидат надвор, во природа. Но, тие не се единствените кои едвај го чекаа убавото време. И крлежите, бе трпеливи и со топлото време излегоа на површина.
Да се биде во природа или во урбани шумски области го зголемува ризикот од каснување од овие паразитски инсекти и кај луѓето и кај животните и од Лајмска болест, која тие ја пренесуваат.
“Каснувањето од крлеж е безболно, нема чешање или други симптоми на местото на каснувањето. За да се забележи крлеж, потребно е темелно да се испита целото тело и влакнестиот дел од главата по враќањето од природата.
Нема никакви симптоми, освен тоа што крлежот може да се забележи на кожата”, објаснува прим. д-р Киш Вељковиќ.
Ако се работи за каснување од заразен крлеж, само по неколку дена (од три до 30 дена) на местото на каснувањето се појавува црвенило со различна големина и интензитет, кое постепено го менува својот изглед. Централниот дел избледува, а црвениот раб на промената се оддалечува, мигрира, затоа оваа промена се нарекува erythema migrans.
Овие животни слични на пајаци, кога се прикачени на човечка кожа, пијат крв и на овој начин можат да бидат носители на разни инфекции, од бактерии и вируси до сериозни инфекции како Лајмската болест.
Кои болести можат да се пренесат со крлежи и кои се симптомите?
Со каснување на човек, крлежите можат да пренесат голем број болести како што се:
менингоенцефалитис што се пренесува преку крлежи,
хеморагична треска,
рикециоза,
бруцелоза,
лептоспироза.
Лајмската болест или борелиозата е најзначајна за нашиот регион.
Предизвикувачкиот агенс е бактеријата Borelia bordgoferi, а само крлеж кој самиот е заразен со оваа бактерија може да ја пренесе инфекцијата на луѓето. Се претпоставува дека околу 40 проценти од крлежите во нашата клима се заразени.
Лајмската болест се пренесува преку крлежи
Покрај веќе споменатата црвена граница што може да се појави на поголема оддалеченост од каснувањето, раната фаза на Лајмската болест може да биде придружена со дополнителни симптоми: слабост, болки во зглобовите и мускулите, главоболка, висока температура, губење на апетит, зголемени лимфни јазли.
„Многу е важно внимателно да се испита целото тело во рок од 30 дена од каснувањето од крлеж за да се открие присуството на црвена граница и навреме да се препознае и третира Лајмската болест.
На пример, пациент кој имал каснување од крлеж во пределот на папокот може да има црвена граница на рамото“, посочува прим. д-р Киш Вељковиќ.
Како да се отстрани крлежот?
На интернет можете да најдете бројни методи на најдобриот и најбезболниот начин за отстранување на крлежите. Најважно е да се отстрани крлежот од кожата што е можно поскоро, во првите 24 часа по каснувањето, за да се намали веројатноста за пренос на инфекција. Се препорачува отстранувањето на крлежите да го врши стручно лице во здравствена установа (здравствени центри, локални клиники, болници, приватни ординации).
„Доколку таква можност не постои, треба да се обиде независното отстранување на крлежите со дезинфицирана пинцета што е можно поблиску до кожата, со извлекување на крлежот од кожата, притоа избегнувајќи дробење и притискање. Не треба да нанесувате никакви хемиски средства како што се бензин, етер, ацетон, лак за нокти, сол, масло, итн.
Совети за избегнување каснување од крлежи
Треба да се избегнува престој во шуми и природа со многу вегетација, одење по висока трева и лежење во трева. Треба да се носи облека со светла боја која ги покрива екстремитетите, а панталоните треба да се напикаат во чорапи. Неопходно е да се нанесе репелент на кожата.
Репеленти се супстанции од природно (растително) или синтетичко потекло кои со мирис ги одбиваат инсектите и крлежите од домаќините (луѓе, животни) и се произведуваат во форма на:
раствори,
спрејови (аеросоли),
лосиони или креми за хидрофилна емулзија,
стапчиња,
гелови,
влажни марамчиња и закрпи на кожата.
Репелентите не ги убиваат инсектите, туку само ги одбиваат. Откако ќе бидете во природа, задолжително да ја проверите облеката и целото тело дали има крлежи“, советува д-р Киш Вељковиќ.
Тестирање на Лајмска болест
„Тестирањето за Лајмска болест не е неопходно ако нема симптоми, но ако забележите црвенило, веднаш треба да се јавите кај вашиот лекар“, советува прим. д-р Киш Вељковиќ.
Лекарот советува тестирање за IgM и IgG антитела и ќе преземе соодветен третман. Ако тестот е негативен, треба да се повтори за четири недели. Третманот е возможен со соодветна антибиотска терапија. Непрепознавањето на симптомите на Лајмската болест може да доведе до здравствени последици.
Што ако Лајмската болест остане непрепознаена и нелекувана?
Ако Лајмската болест не се препознае и лекува навреме, таа преминува во следните фази. Сериозни компликации може да се појават со недели и месеци по каснување од крлеж.
Симптомите се јавуваат кај:
централен нервен систем,
кардиоваскуларниот систем,
артритис и кожни манифестации.
Тие се појавуваат:
силни главоболки и вкочанетост на вратот,
осип на различни делови од телото,
парализа на лицето (губење на мускулниот тонус или релаксација на едната или двете страни на лицето),
артритис со силна болка и оток во зглобовите, особено во колената и другите големи зглобови,
постојана болка во тетивите, мускулите, зглобовите и коските.
Понатамошната прогресија на болеста може да доведе до:
срцеви палпитации или неправилни отчукувања на срцето (лајмски кардитис),
епизода на вртоглавица или отежнато дишење,
воспаление на мозокот и ‘рбетниот мозок,
нервна болка,
прободување, пецкање во рацете или нозете.
„Пациентите може да имаат неспецифични поплаки (главоболки, замор, болки во мускулите и зглобовите) кои можат да траат неколку месеци, понекогаш и години. Поради оваа причина, неопходно е навремено препознавање на почетната фаза на болеста, кога и третманот е успешен“, нагласува за Stethoscope prim. д-р Киш Вељковиќ.
