Со приближувањето на зимската сезона, сите си го поставуваме истото прашање:
Ќе биде ли оваа зима блага или ни се закануваат арктички продори, студени бранови и снежни екстреми што ќе ја парализираат Европа?
Секогаш кога климатските услови се менуваат, а атмосферата станува нестабилна, предвидувањата добиваат нова тежина. Особено кога зборуваме за зима во време на глобални климатски поместувања, истенчување на арктичкиот мраз и сложени метеоролошки влијанија што ја обликуваат нашата реалност.
Оваа година, зимата носи особено многу “непознати”, но и неколку загрижувачки сигнали. Атмосферата покажува поголема динамика од просечното. Арктикот се топи рекордно рано. Поларниот виор се очекува да биде нестабилен а La Niña сè уште се „провлекува” низ Пацификот.
Собрани заедно, овие фактори создаваат зима која има потенцијал да биде многу непредвидлива и исполнета со климатски изненадувања – особено за делови од Европа, вклучувајќи го и Балканот.
Најновите анализи од водечките метеоролошки центри и климатски модели покажуваат дека оваа зима би можела да биде сѐ освен досадна. Еве што велат eкспертите – и што сè треба да имаме предвид кога ќе го отвориме зимското сандаче и ќе погледнеме надвор низ прозорецот.
Главни климатски влијатели на зимата
ENSO – La Niña / неутрална состојба
Океанскиот феномен познат како La Niña – односно заладување на тропскиот дел на Пацификот – ќе има слаб, но потенцијално влијателен ефект оваа сезона.
Иако не се очекува да биде силна, овој „тивок” тип на La Niña може да доведе до поголема нестабилност во атмосферата, често носејќи изненадувања. Шанса за појава: 20–25% . Што значи тоа? Поголема веројатност за екстреми, но и простор за промени во последен момент.
Поларниот виор (Polar Vortex)
Поларниот виор е огромна “капсула” на студен воздух што кружи над Арктикот. Кога е силен, студот останува “заклучен” на север. Но кога ослабнува…студени воздушни маси се спуштаат кон Европа и Балканот, предизвикувајќи снежни бури, замрзнати патишта и арктички утрини.
Според првичните анализи, поларниот виор ќе биде послаб од просекот во првите месеци на зимата, што може да ја отвори вратата за сериозни налети на студ.
Истенчување на арктичкиот мраз
Во текот на 2025 година, Арктикот покажуваше значително намалена мразна покривка.
На прв поглед, звучи како глобално затоплување – но во краток рок, тоа значи дека студени воздушни маси можат полесно да се „излеат” кон југ. Ова е еден од најнепредвидливите фактори на сезоната и може да донесе неочекувани климатски промени.
Телеконекции и блокирачки системи
Предвидувањата укажуваат на можно зацврстување на блокирачки високи притисоци над северните делови, што може да предизвика промена на воздушните текови и да овозможи студени налети кон централна и источна Европа.
Регионални прогнози за Европа
Западна и Северна Европа
Во голем дел од Велика Британија, Франција, северозападна Германија и Скандинавија, се предвидува благо и ветровито време во декември, со надпросечни температури и обилни врнежи дури и во ниските предели.
Сепак, доколку се успее да се формира блокирачки систем, доцна презимје може да донесе поцврсти студови и снежни услови дури и во пониските региони.
Централна Европа
Овој дел на континентот се наоѓа во „прелазна зона”. Првиот дел од зимата може да биде умерен и влажен, но со зголемување на шансите за снежни бури и продори на студен воздух во јануари и февруари. Поради зголемена атмосферална динамика, можно е да се распределуваат студ и снежни врнежи по целата централна Европа.
Источна Европа и Балканот
Овој регион е најизложен на потенцијални арктички продори и екстремни студови во текот на зимските месеци. Според прогнозите, февруари 2026 може да донесе историски ниски температури и арктички продор низ источните региони.
Бидејќи Балканот се наоѓа на пресек меѓу морски и континентални влијанија, може да доживее силни циклони и обилни врнежи, особено во јануари и февруари.
Јужна Европа и Медитеранот
Во региони како Италија, Грција, Јадранот и Турција, се очекува благо до топло време со чести циклонски напливи и обилни врнежи, особено во јануари–февруари. Во повисоките планински региони (Алпи, Пирин, Родопи) има голема шанса за интензивен снег, но во ниските области снегот може да биде поретко присутен.
Какви изненадувања не очекуваат?
Февруари 2026 се смета за месец со најголема можност за продор на студен арктички воздух и потенцијални екстремни температури. Слаб поларен виор може да биде критичен фактор за продор на студена маса во средните географски широчини. Ниска арктичка мразна покривка може да го зголеми ризикот од нестабилност во циркулацијата на воздухот. Присуство на блокирачки системи може да ја промени нормалната повременост и да го намали антицикличното „чистење”.
За што да бидеме подготвени?
Зимата 2025/2026 нема да биде обична! Ова не е зима за игнорирање. Можеби ќе имаме неколку мирни недели, но студените изненадувања ќе бидат тука – само прашање е кога точно.
Во првиот дел од зимата (декември–јануари) можна е умерена, влажна зима. Во средината и доцна зима (јануари–февруари) е повисока веројатноста за силни студови, продори и снежни услови. Во сите случаи, екстремите ќе го дефинираат изгледот на зимата, а моделите покажуваат дека шанси за изненадувања се поголеми отколку обично.
