Опрашувачите се клучни за нашето производство на храна и зачувување на екосистемот, но тие се многу загрозени.
За да се справат со причините за намалување на нивната популација и да им се обезбедат безбедни живеалишта, потребни се мерки што ги вклучуваат сите сектори на економијата, сите нивоа на управување и целото општество, се вели во соопштението на Европската агенција за животна средина (EEA).
Извештајот на EEA „Зачувување и обновување на опрашувачите и нивните живеалишта во Европа“ ја истакнува важноста на овие инсекти за благосостојбата на екосистемите и исхраната низ целиот свет. Околу 80 проценти од земјоделските култури и дивите цвеќиња во ЕУ зависат од опрашувањето.
Економската вредност на опрашувањето за земјоделството во ЕУ се проценува на најмалку 5 до 15 милијарди евра годишно, при што култури како јаболка, домати, бадеми и сончогледи зависат од овие „услуги“ на инсектите.
Зошто пчелите се најважните суштества на планетата? Многу е важно да им помогнеме
пчела опрашува цвет
„Сепак, се соочуваме со загрижувачки пад на бројот на опрашувачи во Европа, вклучувајќи ги дивите пчели, пеперутките и молците. Речиси 40 проценти од видовите оси, 20 проценти од пеперутките и 9 проценти од пчелите се изложени на ризик од истребување“, се истакнува во извештајот.
Кои се главните причини за исчезнувањето на опрашувачите?
-Губење на полуприродните живеалишта кои се клучни за опрашувачите поради зголеменото земјоделство
-Прекумерната употреба на пестициди го убива или го намалува бројот на опрашувачи
-Губење на места за формирање гнезда во сушено дрво и стари дрвја поради интензивно уништување на шумите
-Инвазивните туѓи видови можат да влијаат и на опрашувачите и на нивните живеалишта
-Климатските промени и екстремните временски услови влијаат на достапноста на храна
Како можеме да ги заштитиме опрашувачите?
Земјоделските активности во голема мера влијаат на популациите на опрашувачи. Од суштинско значење е да постојат различни живеалишта и различни култури за животот на инсектите, а потребно е да се намали употребата на пестициди и други земјоделски хемикалии.
Многу земји во Европа веќе преземаат мерки за заштита на опрашувачите, а се издвојуваат успешни примери од Ирска, Норвешка и Естонија.
ЕУ презеде чекори за справување со оваа криза. Стратегијата на ЕУ за биодиверзитет 2030 и Иницијативата на ЕУ за опрашувачи вклучуваат обврска за враќање на опаѓањето на овие неверојатни суштества до 2030 година. Директивата за живеалишта, заедно со мрежата на заштитени подрачја Натура 2000, помага во зачувувањето на клучните полуприродни живеалишта на опрашувачите. Регулативата за обновување на природата, усвоена во 2024 година, законски ги обврзува земјите-членки да го запрат опаѓањето на опрашувачите до 2030 година и да воспостават системи за следење.
пчела слетува на цвет
инсект за опрашување бара цвеќе Фотографија: Ксавиер Лежун/Европска комисија
ЕУ развива стандардизирана рамка за следење на опрашувачите, како што е предвидено во Регулативата за обновување на природата. Корисни иницијативи за мониторинг веќе постојат низ земјите и регионите, но тие се разликуваат по видовите што ги следат и методите што ги користат.
Предложениот систем за мониторинг ќе ги стандардизира сите методи за да обезбеди сигурни и споредливи податоци.
Реконструкцијата на популациите на опрашувачи значи дека може да се обезбеди основа за здрави екосистеми за идните генерации. Извештајот на ЕЕА повикува на промена во земјоделството и шумарството кон практики што се пријателски настроени кон опрашувачите.
