Меѓу повеќе од 15 милиони жители, низ улиците, џамиите, метро-станиците и кафулињата шетаат околу четвртина милион улични мачки – животни што не се ниту целосно домашни, ниту навистина бездомни. Тие се, како што велат локалците, „мачки на заедницата“: сакани, негувани и почитувани како дел од живиот пулс на градот.
Во секоја општина постојат ветеринарни служби што обезбедуваат бесплатна стерилизација за уличните мачки, а приватните клиники даваат попусти. Жителите, пак, постојано помагаат – од донирање храна и вода до покривање на ветеринарни трошоци.
Традиција стара со векови
Грижата за уличните мачки во Истанбул не е модерна појава. Потекнува уште од времето на Отоманската империја, кога постоеле фондации задолжени да се грижат за уличните животни. Во тоа време постоела и посебна професија – mancacı, „чувар на мачки“, чија задача била да ги храни мачките низ градот. Жителите можеле дури и да купуваат храна од нив за да ги хранат мачките во својот маалски двор.
Историски гледано, врската започнала уште порано. Според Фатих Дагли, ко-основач на Cat Museum Istanbul, мачките пристигнувале во градот уште со феникиските морепловци. Трговските бродови од Римскиот и Отоманскиот период носеле мачки како заштита од глодари – така тие станале незаменлив дел од пристаништата, магацините и, со текот на времето, од улиците на Истанбул.
Град што мурли заедно со своите мачки
Денес, Истанбул и понатаму живее рамо до рамо со своите мачки. Прекарот „Catstanbul“ одамна премина граници; илјадници туристи доаѓаат токму поради животните што слободно се движат низ џамиите, пазарите и дворните тераси.
За многу посетители, мачките се мирната точка во вртлогот на градот. Додека Истанбул е бучен, динамичен и раздвижен, неговите улични мачки се како малку тивко прибежиште. Многумина сведочат дека мачките често нудат спонтано утешно присуство: легнуваат во скут, се сместуваат на клупа покрај уморни пешаци или едноставно им овозможуваат момент на тивка интеракција без јазична бариера и без услови.
Мачки како туристички амбасадори
Во деловите на Фатих каде се издигаат Сината џамија и Аја Софија, чест посетител на фотографиите е Суло – добро хранет сивобел таби-машко, кој секогаш е во близина на локалниот продавач весници што се грижи за него. Во маалата на ридовите и покрај Босфорот, мачките се штитат во дрвени куќички во форма на буквата А, спијат на клупи или чекаат покрај метро-станици каде има поставено чинии со сува храна и вода.
Во кафулињата и пазарите, тоа е уште поочигледно: мачките слободно им се приближуваат на луѓето, а многу локали остават чинии со храна или дури и „вработуваат“ мачки како дел од амбиентот што привлекува купувачи.
Историјата на оваа симбиоза одамна престанала да биде практична — мачките веќе не се тука само за да ловат глодари. Денес тие се амбасадори на градот, дел од секоја разгледница и секоја прошетка.
Симбол на заедничко живеење
Во град создаден од мостови, камен и бетон, мачките носат нешто што градовите често го немаат: нежност. Предупредуваат дека е можно хармонично да се дели просторот со други суштества — ако постои волја за грижа и почит.
За многумина, токму мачките го даваат она последно парче „душа“ на Истанбул. Тие се доказ дека во мегаполисот што никогаш не спие, секогаш може да се најде момент на емпатија и спокој.
И кога ќе замине некој турист, најчесто не го памети само шумот на трамваите, мирисите на мевле, кебапи и зачинет пазар. Во сеќавањето остануваат и малиот притисок на мачкината глава, меките чекори, и чувството дека градот со сите свои контрасти може да биде бескрајно топол – токму поради своите мачки.
Извор: BBC
