Младите генерации често се критикувани дека поминуваат премногу време пред екраните, што доведува до тоа да се отуѓуваат и да се дистанцираат еден од друг. Меѓутоа, актуелните студентски протести во Србија покажаа дека, создавајќи виртуелни контакти, младите на свој начин успеваат да развијат важни социјални вештини, како што се емпатијата и солидарноста, често користејќи различни дигитални платформи. Меѓу нив се и апликациите за запознавање, како што е новата Viber Dejting, која започна со работа на Денот на вљубените.
Како функционира оваа и сличните апликации, и што можат да направат за младите?
Апликацијата ќе им овозможи на корисниците низ светот да запознаваат нови луѓе и да создаваат нови врски според лични преференции, интереси и критериуми, било да станува збор за романтични или пријателски односи. Тоа е прв ваков подфат меѓу апликациите за размена на пораки, а како што беше соопштено од компанијата, корисниците од Србија и БиХ се меѓу првите во светот кои добија пристап до оваа услуга.
Новиот систем на Viber има истата функција како и други, денес сè попопуларни сајтови за запознавање потенцијални емоционални партнери. Но, овој тип онлајн поврзување има голем влијание на живата интеракција меѓу луѓето, како и на начините на кои денес се развиваат врските, започнати виртуелно.
„Сите важни животни активности се случуваат во тој дигитален свет и често, всушност, и врските започнуваат и траат во тој дигитален свет и тие имаат свои специфичности. Тоа што е многу важно да се напомене е дека во овие онлајн врски постои огромен простор за фантазирање за другата личност, за идеализирање на таа личност. Кога такви лица ќе се сретнат во реалниот свет, може да дојде до големо разочарување, може да се појави голема диспропорција меѓу нашите очекувања и она што всушност го добиваме како реалност, како удар на реалноста“, објаснува психологот Ана Мирковиќ за Н1.
Иако компанијата Viber тврди дека ќе обезбеди безбедно опкружување за корисниците, стручњаците за интернет безбедност сепак советуваат да се биде опрезен. Некои од потенцијалните закани произлегуваат од злоупотребата на вештачката интелигенција, креирање на лажни профили и кражба на идентитет. Овие ризици не се единствени. Истражувањата покажуваат дека ваквите апликации можат да го загрозат и менталното здравје – создавајќи зависност, преоптеретувајќи ги корисниците со наизглед бескраен број профили, што влијае на нивната концентрација и внимание. Во некои случаи, може да предизвикаат депресија и анксиозност, намалувајќи го чувството на самопочитување поради споредување со другите. А културата на брзо одбивање, каде луѓето се проценуваат според кратки описи и слики, може да допринесе за површен пристап во интеракциите.
Психолозите, сепак, нагласуваат дека со правилна и умерена употреба на овие апликации, тие можат да имаат и позитивен ефект – на развивање на социјалните вештини и емоционалната интелигенција.
„Ние мора да најдеме добар баланс и тоа што сега одговорно го тврдиме е дека дигиталните технологии не можат да ги расипат луѓето, додека постои добар баланс. Кога зборуваме за емоционалната интелигенција и емпатијата, ние веќе 15 години зборуваме дека имаме една генерација која ќе има проблем со емпатијата бидејќи е фокусирана на екранот, ќе има голем проблем со солидарноста и социјалните интеракции затоа што ќе се дружат доминантно преку социјални мрежи. Но, моментот во кој живееме ни покажува дека, вежбајќи на социјалните мрежи, играјќи игри и преку WhatsApp и Viber, пораснале некои луѓе кои ги имаат сите овие вештини на модерното време и тие се во состојба да ги одржат лекциите за целиот свет“, истакнува Мирковиќ.
Апликациите за запознавање, кои моментално ги користат повеќе од 350 милиони луѓе низ светот, станаа дел од нашата секојдневица. Но, децении пред Tinder и Viber Dating, постоела „Операција Меч“. Тоа бил првиот компјутерски сервис за запознавање во Америка, лансиран во 1965 година. Студенти од Харвард тогаш дошле на идеја како жените да ги пронајдат потенцијалните партнери – преку компјутери.
Во срцето на проектот бил прашалник со 75 прашања кои опфаќале хоби, верските уверувања, образованието, физичкиот изглед, расата и сексуалната ориентација. Учесниците морале да одговорат два пати – еднаш опишувајќи се себеси, а вториот пат опишувајќи го својот идеален партнер. Прашалникот бил наменет за млади студенти кои бараат дружење и состаноци, а не брачни партнери. Во рок од шест месеци биле пополнети околу 90.000 прашалници, а учесниците добиле имиња и телефонски броеви на пет потенцијални партнери.
И тогаш, за време на Операцијата Меч, постоела дилема: дали компјутерот навистина може да предвиди компатибилност помеѓу двајца луѓе – односно, дали може да ја предвиди „искрата“? Исто прашање се поставува и денес, кога компјутерите ги замениле паметните телефони, но желбата за вистинска поврзаност останала.
