Финските научници открија структурни промени во јазлите на мозочната мрежа на луѓето кои пелтечат. Тие го лоцираа потеклото на пелтечењето но, ги лоцираа и новите методи за негово лекување.
Пелтечењето е многу стресно за оние кои страдаат, особено затоа што другите луѓе често реагираат на ова нарушување на говорот на навредлив, агресивен или неправилен начин.
Неволните повторувања на слогови и звуци, истегнување на звуци и забележливи или „тивки“ блокови може да бидат вознемирувачки и да ги направат засегнатите да се чувствуваат несигурно. Слабоста може да стане и физички видлива, како што се црвенило или потење.
Сепак, пелтечењето не дозволува да се извлечат заклучоци за карактерот или интелигенцијата на засегнатото лице. Луѓето кои пелтечат точно знаат што сакаат да кажат, но не можат да го кажат течно во моментов.
Долго време се сметаше дека пелтечењето е психолошко или емоционално нарушување. Всушност, пелтечењето е невролошки предизвикано нарушување на говорот во кое е нарушена регулацијата на производството на говор во мозокот.
Откријте го потеклото на пелтечењето?
Финските научници сега веруваат дека ја лоцирале областа на мозокот каде што лежи коренот на пелтечењето. Тие откриле структурни промени во јазлите на мозочната мрежа кај луѓето кои пелтечат.
Според тимот предводен од Јухо Јоуца од Универзитетот во Турку, ова се наоѓа во областа на базалните ганглии на путаменот. Путаменот е една од централните области на големиот мозок и е дел од сивата материја на мозокот. Тоа е особено важно за моторните вештини на лицето, или мимикријата.Нарушувањето на флуентноста може да има различни причини. Постои генетска предиспозиција која може или не може да доведе до појава на пелтечење. Дополнително, невролошките болести како Паркинсонова болест или мозочен удар може да резултираат со пелтечење.
За студијата, финските научници испитувале и пациенти кои почнале да пелтечат по мозочен удар. Мозочниот удар го зафатил само делот од мозокот каде што се наоѓа предметната мозочна мрежа.
Испитаниците ги покажале истите структурни промени во јазлите на таа мозочна мрежа како и оние кои развиле пелтечење во детството. Според студијата, ова покажува дека пелтечењето секогаш потекнува од таа мрежа, без разлика на генетските или невролошките причини.
Нови методи на лекување?
Според проф. д-р мед. Мартин Зомер, шеф на Интердисциплинарната работна група за говорни нарушувања на Одделот за неврологија при Универзитетскиот медицински центар Гетинген (UMG), финската студија уште еднаш покажува дека левата хемисфера на мозокот е клучна во формирањето на говорот.
Студијата покажува дека има две форми на пелтечење – неврогеното пелтечење, т.е. „Пелтечењето предизвикано од мозочен удар и пелтечењето во раното детство – нема многу разлика“, вели Зомер, кој и самиот е погоден од пелтечење и е консултант во Федералната асоцијација за помош при пелтечење.
Неврофизиологот Зомер го поздравува новиот истражувачки пристап. Секако дека е можно да се изврши третман врз основа на тоа знаење, но потребни се неколку посредни чекори за да се разбере каде треба да се закачи која електрода и со каков поларитет, а тоа не е така лесно. Сè уште сме далеку од таа цел.
Пелтечењето не е невообичаено.
Се проценува дека во Германија, која има речиси 84 милиони жители, околу 800.000 луѓе трајно пелтечат. Повеќе од пет проценти од малите деца пелтечат, или околу 50 од 1.000 деца. Момчињата почесто пелтачат од девојчињата.
Пелтечењето често започнува ненадејно на возраст од две до шест години, а нарушувањето обично исчезнува само по себе во следните две години. Сепак, околу еден процент од заболените продолжуваат да пелтечат до зрелоста.
Лекови, терапии за дишење или релаксација, или кои било други терапии за третман, всушност не делуваат против пелтечење, како што ветуваат некои терапевти.
За жал, сè уште имаме надрилекари кои ветуваат „чудесен лек“, затоа треба да се внимава – вели проф. Лето.
Дури и најтешкото пелтечење може да се спречи со едноставни методи, како што е т.н. говорен метроном. Но, пелтечењето не исчезнува, туку само се крие зад изменетиот начин на зборување – вели Зомер.
Како да се помогне?
Засегнатите често се обидуваат да избегнат одредени зборови или ситуации на зборување поради срамување. Ова може да предизвика засегнатите да се повлечат од секојдневниот живот и да станат социјално изолирани.Затоа, луѓето кои пелтечат треба да учат да се справуваат со тешки ситуации. „Најголемата опасност кога пелтечите е да ја држите устата затворена. И многу засегнати луѓе го прават токму тоа. Избегнувањето на говорот е неповолно, бидејќи значително ги ограничува можностите за развој на луѓето. Затоа е важно да не молчите, туку да кажете што сакате“, советува неврологот Зомер.
Групите за самопомош може да помогнат да се надмине стравот од зборување. Обично е корисно да се соочите со пелтечење отворено и во доверба со семејството, пријателите или колегите од работа.Сепак треба да се знае дека на луѓето кои пелтечат не им трбаат честите добронамерни совети, како на пример: Дишете длабоко, концентрирајте се, смирете се. Таквиот совет е само досаден или вознемирувачки.
