Срцев удар може да изгледа поинаку од тоа што повеќето луѓе очекуваат. Можеби замислувате личност која одеднаш паѓа на подот, држејќи се за градите. Но реалноста често е посуптилна, потивка – и токму затоа поопасна.
Што всушност е срцев удар?
Срцевиот удар, медицински познат како инфаркт на миокардот, се случува кога се прекинува дотокот на крв во дел од срцевиот мускул. Оваа состојба се појавува кога крвен згруток (тромб) го блокира протокот на крв во една или повеќе коронарни артерии кои го снабдуваат срцето со крв.
Предуслов за оваа блокада е атеросклероза – состојба при која се создаваат наслаги на внатрешниот ѕид на крвните садови, кои служат како основа за формирање на тромб. Кога ќе се прекине дотокот на кислород и хранливи материи, срцевиот мускул почнува да умира.
Затоа е клучно навремено препознавање на симптомите. Секоја минута е драгоцена.
Класични симптоми на срцев удар
Иако секој човек може да го доживее срцевиот удар на различен начин, најчестите симптоми вклучуваат:
- Болка во градите – Чувство како „слон да седи на градите“. Може да се почувствува притисок, печење, стегање или тежина.
- Ширење на болката – Почнува во градите и се шири кон рамената, рацете, грбот, вратот, вилицата или стомакот (најчесто лева страна).
- Отежнато дишење – Со или без болка во градите.
- Ладна пот – Ненадејно потење, особено со други симптоми.
- Мачнина и повраќање
- Анксиозност и нервоза
- Неправилен срцев ритам – Со вртоглавица или отежнато дишење.
Некои срцеви удари се развиваат полека, со благи симптоми кои можат да се мешаат со други болести.
Разлики меѓу мажи и жени
Жените често имаат посуптилни симптоми: Нелагодност во градите (не нужно силна болка), почесто повраќање и вртоглавица и болка во горниот дел на стомакот (епигастриум)
Жените почесто мислат дека симптомите се последица на нешто друго, што доведува до доцнење со медицинска помош.
Тивките срцеви удари поминуваат речиси незабележано, но можат да предизвикаат голема штета.
Симптомите може да бидат: блага и минлива непријатност во градите, необична слабост или замор, лесна болка што се припишува на варење и краток здив при активности кои порано не биле проблем
Овие удари се еднакво опасни како и очигледните.
Срцев удар или срцев застој – што е разликата?
Иако се поврзани, не се исти: Срцев удар е блокада во дотокот на крв, срцето и понатаму чука а кај срцев застој срцето нагло престанува да чука – губење на свест и дишење, потребна е итна реанимација.
Срцевиот удар може да доведе до срцев застој, но не секогаш.
Како да се реагира?
Смирете ја личноста, полуседечка положба. Веднаш повикајте брза помош. Дајте 300 mg Аспирин или Андол за џвакање. Ако личноста има ангина пекторис – нејзината вообичаена терапија (нитроглицерин под јазик). Ако изгуби свест – проверете дишење и пулс, започнете со реанимација доколку е потребно.
Секоја минута е клучна. Брза реакција може да спаси живот.
Дијагностика и лекување
Кога пациент стигнува во болница: Анамнеза, ЕКГ, крвни тестови и Коронарографија (по потреба)
Лекувањето вклучува: Стабилизација на срцето, намалување на болка, давење кислород, растворување или механичко отстранување на тромбот и поставување стент (ако е потребно)
Пациентот останува 5-7 дена во болница, потоа следува рехабилитација.
Како да се спречи срцев удар?
Иако не можеме да влијаеме на некои фактори (возраст, пол, наследност), многу други можеме:
- Исхрана – Намалете сол (макс. 6g дневно), избегнувајте трансмасти, јадете овошје и зеленчук.
- Престанување со пушење – го намалува ризикот за 50%.
- Физичка активност – Редовна, умерена.
- Контрола на хронични болести – Притисок, дијабетес, холестерол.
- Умереност со алкохол и кофеин
Животниот стил е прашање на преживување кога станува збор за срцето.
Кога секоја секунда е важна
Срцевиот удар е итна состојба. Ако ги забележите симптомите кај себе или друг, веднаш повикајте брза помош. Подобро е да повикате непотребно, отколку да не повикате кога е потребно. Знаењето за тоа како изгледа срцев удар може да биде разлика меѓу живот и смрт.
