Додека САД се соочуваат со низа сомнителни тврдења од претседателот Доналд Трамп и извршниот директор на Tesla, Илон Маск, европскиот континент е исто така под постојана закана од дезинформации.
На пример, за време и по неодамнешните федерални избори во Германија, социјалните мрежи беа полни со погрешни објави за изборни измами, со вирални објави во кои се тврди дека името на кандидатот на екстремната десница Алтернатива за Германија (AfD) недостасува на гласачкото ливче во Лајпциг. Сепак, претставниците на Лајпциг брзо го отфрлија тврдењето, велејќи дека сите гласачки ливчиња се испечатени на ист начин, што ги прави таквите промени невозможни.
Ова е само пример од лажните наративи и кампањи за дезинформации со кои Европејците и другите треба да се справуваат секојдневно.
Сè поважно е да знаеме како да забележиме и да се заштитиме од поплавата на лажни вести, па како да го сториме тоа? Експертите даваат три совети за откривање и избегнување на дезинформации на интернет.
Внимавајте на фразите со ,,црвено знаме”
Според Марк Овен Џонс, професор по медиумска аналитика на Универзитетот Нортвестерн во Катар, одредени клише фрази се силен показател дека одредени тврдења можеби не се како што изгледаат.
„Реторичките техники се многу силни подароци и работи што залажувачките објави може да кажат како „Западните медиуми не ви кажуваат“, или работи што „мејнстрим медиумите не ви кажуваат“… Тоа се црвени знамиња“, вели Џонс.
Овие изјави често се појавуваат за време на одлучувачки настани, како избори или во објави поврзани со војна, кои влијаат на мислењата и однесувањето на корисниците.
За Роберт Рајчик, професор на Институтот за новинарство и медиумска комуникација на Универзитетот во Шлезија во Катовице, социјалните медиуми и алгоритмските алатки кои се управувани од нив, не само што можат да ги обликуваат, туку и да ги поларизираат мислењата на корисниците.
„Колку повеќе корисникот гледа контроверзна содржина, толку повеќе содржини од овој тип им се нудат на интернет корисниците“, рече тој. „Значи, ќе го слушнеме главно она што сакаме да го слушнеме или во што самите веруваме.
Погледнете внимателно во однос на дезинформации генерирани од вештачката интелигенција.
Друг загрижувачки аспект е употребата на содржина генерирана од вештачка интелигенција, што им отежнува на корисниците да ги разликуваат вистинските од лажните информации.
Џонс рече дека иако deepfake и сликите генерирани со вештачка интелигенција можат да изгледаат неверојатно реалистични, постојат начини за нивно идентификување.
„Понекогаш добивате артефакти каде што ушите не се симетрични или не се многу добри во дело на обетките“, вели Џонс. „Ако погледнете внимателно може да видите дека ако немаат очила, може да има дел од очилата во близина на увото“.
Според Џонс, ова не се „непромислени“ методи за препознавање на лажна содржина, но тој рече дека главните предупредувачки знаци за идентификување на визуелните елементи и текстот генерирани од вештачка интелигенција може да бидат многу слични.
„Станува збор за манипулација, се работи за обид да се разгорат емоциите бидејќи кога нашите емоции се разгоруваат, поверојатно е да споделиме нешто и поверојатно е да стане вирално. Ова е опасноста од вештачката интелигенција“, рече Џонс.
Двојно проверете ги вашите извори
Со толку многу различни приказни на интернет, проверката на фактите е клучна. Ајк Пиконе, професор по студии по медиуми и новинарство на Универзитетот Врије во Брисел, ја истакна важноста на медиумската писменост, а не само препознавање на дезинформации.
„Кога станува збор за специфични форми на писменост и писменост во вестите, еден од клучните аспекти е разбирањето како функционираат вестите“, рече Пиконе. „Бидејќи кога ќе разберете како функционираат вестите, можете да идентификувате, на пример, зошто одредени традиционални медиуми може да бидат подложни на одредена пристрасност“.
Иако техниките за препознавање на пристрасност може да варираат, за Пиконе може да дојде и од многу поедноставен метод, како што е проверка на мислењата на другите.
„Прашајте ги вашите родители, прашајте ги пријателите, дали мислите дека ова е реално? Дали верувате во тоа?“, рече тој.
Рајчик истакна слична потреба од медиумска писменост и колку е клучно да се споредуваат вестите од повеќе извори.
„Гледајте мејнстрим медиуми, проверете ги информациите со читање, гледање и слушање други мејнстрим медиуми“, рече Рајчик. „Ако немаме соодветно образование и не го знаеме вистинскиот историски контекст, ќе бидеме многу помалку отпорни на такви содржини“, додаде тој.
