Зависноста од мастурбација, позната и како компулсивно или хиперсексуално однесување, е состојба во која личното уживање се претвора во навика што го попречува секојдневното функционирање. Овој вид однесување се карактеризира со неконтролирани сексуални желби кои ги нарушуваат односите, работата и емоционалната благосостојба. Исто така, честопати е проследено со чувство на вина, срам и тешкотии во справување со секојдневните обврски .
Првите знаци може лесно да се испуштат, особено поради стигмата што често ја опкружува оваа тема. Притисокот е да се мастурбира повеќе пати на ден, дури и кога тоа пречи на важни обврски – работа, училиште или врски. Некои почнуваат да го прават тоа на места каде не би требало, како јавни тоалети, бидејќи желбата е толку силна што ја надминува цивилизираноста или личната граница . Други ја користат мастурбацијата како механизам за емоционално олеснување – за ублажување на стрес, анксиозност, осаменост или здодевност.
Физичките знаци исто така не смеат да се игнорираат – иритација на гениталните органи, повреди, замор, слаб сон, намалена концентрација и можни сексуални тешкотии – сите овие можат да бидат последици од прекумерното мастурбирање . Некои луѓе дури пријавуваат „десензитизација“ – помалку возбуда, зголемена потреба од подолга или поекстремна стимулација, како и потешкотии во интимноста со партнерот.
Психолошките последици се особено загрижувачки. Честопати следува интензивна вина или срам кога лицето не успева да ја контролира навиката. Чести се и депресивни или анксиозни епизоди, па дури и „симптоми на повлекување“ кога личноста се обидува да престане – со промени во расположението, вознемиреност, замор и потешкотии со спиењето . Како што е наведено од терапевти, дури и неколку проценти од популацијата можат да имаат проблем со „хиперсексуалност”, а пошироките проценки се движат меѓу 2% и 8,6% .
Причините се мултифакторски: биолошки (нервни трансамитери, недостиг на серотонин, висок допамин), психолошки (анксиозност, депресија, траума), и социјални (социјална изолација, достапност на порно содржини, недостаток на структирана рутина и поддршка). Клиничките студии укажуваат дека луѓето со компулсивно сексуално однесување често имаат истовремени ментални здравствени проблеми, како депресија, анксиозност или злоупотреба на супстанции . Исто така, лицата со историја на сексуални или физички злоставувања имаат повисок ризик од развој на таква зависност .
Кога ќе препознаете знаци што сериозно го нарушуваат вашиот живот – редовно мислите на мастурбација, не можете да прекинете, се чувствувате виновни, а таа навика влијае на работата, учењето или социјалните односи – тогаш време е да побарате помош .
Препорачаните мерки вклучуваат:
Психотерапија (особено КБТ) – откривање на основните мисли и модели, развој на нови начини на справување со стрес и тригери .
Терапија фокусирана на компулсивно сексуално однесување – професионалци работат на намалување на импулсите и воспоставување здрави сексуални навики .
Поддршка низ групи – како SAA, Sex Addicts Anonymous, NoFap или терапевтски групи, каде луѓето споделуваат слично искуство и стратегии .
Медикаментозна поддршка – ретко се користи, но кај некои случаи со сомнителни ментални нарушувања, се користи SSRI (на пр. escitalopram) во комбинација со терапија
Практични животни промени – дневници на однесување, идентификација на тригери и структурирање на денот: физичка активност, хоби, социјални активности. Ова помага да ја замените навиката со позитивни обрасци.
Покрај оваа стручна поддршка, емоционалната самопомош e клучна: прифаќање дека сте човек, а грешките се дел од процесот. Говорете отворено со доверлив пријател, партнер или терапевт. Обидете се да си простите на себе и тргнете чекор по чекор, со фокус на здравјето и личната благосостојба.
Ако мастурбацијата предизвикува страдање, тоа може да биде јасен сигнал дека веќе не станува збор за здраво однесување, туку за компулсивно однесување што бара внимателен и поддржан пристап.
Промена е можна – преку разбирање, поддршка, терапија и градење на навики што ја пополнуваат празнината, наместо да ја продлабочуваат.
