Пазарот на кафето во 2025 година доживува значајна нестабилност предизвикана од инфлација, климатски промени и нарушување на производствените синџири, што влијае како на производителите, така и на крајните потрошувачи ширум светот.
Зошто растат цените на кафето?
Според податоците од почетокот на годинава, цената на арабика порасна за околу 25%, а робуста за 10%. За една година, тие порастоа за дури 120%, односно 90%. Ова значително поскапување се должи на неколку главни фактори:
Климатски промени: Земји како Виетнам и Бразил, кои се едни од најголемите производители на кафе, се соочуваат со продолжени суши и екстремни временски услови поради феноменот Ел Нињо, што доведе до намалување на приносите.
Инфлација: Зголемените трошоци за транспорт, енергија и работна сила ги зголемуваат цените на кафето низ целиот производствен синџир.
Потрошувачка и растечка побарувачка: Во земји како Хрватска, Италија и Србија, каде кафето е составен дел од секојдневието, побарувачката останува стабилна или дури расте, што го притиска пазарот.
Даночна политика и влијание врз цените
Еден од големите предизвици за потрошувачите е високата даночна стапка на кафе во некои земји. На пример, во Хрватска данокот на кафе може да достигне до 30% од крајната цена, што значително го зголемува трошокот за граѓаните. Иако постојат иницијативи за укинување на овие даноци, експертите велат дека тоа е тешко остварливо бидејќи државите не сакаат да се откажат од овие приходи.
За споредба, во Италија државата неодамна се откажа од дел од данокот за кафе за да ги ублажи поскапувањата, што беше позитивно прифатено од потрошувачите.
Глобални трендови и влијание врз пазарот
САД и Европа: Потрошувачката на кафе континуирано расте, со посебен фокус на специјалитети и одржливо производство. Се зголемува побарувачката за органско и сертифицирано кафе.
Латинска Америка: Земји како Колумбија и Бразил се борат со намалување на приносите поради климатските промени и социјални проблеми, како миграции и недостаток на работна сила.
Африка: Производството е сè уште на ниско ниво, но земји како Етиопија и Кенија инвестираат во квалитет и одржливост за да влезат на глобалниот пазар.
Одржливи практики и иднина на пазарот
Експертите потенцираат дека за справување со овие предизвици, производителите треба да имплементираат регенеративни земјоделски практики, како што се компостирање, мулчирање и агролесничарство. Овие техники помагаат во зачувување на почвата и намалување на трошоците.
Истовремено, потрошувачите можат да помогнат со поддршка на еколошки сертификатите и купување кафе од одржливи извори.
Прогнози за пазарот до 2050 година
Според научни истражувања, ако не се преземат мерки, до 2050 година ќе има околу 50% помалку површини погодни за одгледување кафе поради зголемените температури и промени во климатските услови. Производителите ќе мора да се преселат на повисоки надморски височини, а квалитетот и понудата може да бидат сериозно загрозени.
Нестабилноста на пазарот на кафе во 2025 година ја носи јасната порака дека светот мора да се прилагоди на климатските промени и новите економски услови. Зголемените цени влијаат директно врз потрошувачите, особено во земјите каде кафе е дел од секојдневниот живот. Иако даночната политика останува тврд оган за преговори, одржливите земјоделски практики и потрошувачката одговорност се клучот за иднината на овој глобален пазар.
