Со децении затегнати односи меѓу Турција и Израел сега се под уште поголема лупа. Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху за прв пат изјави дека во Турција е извршен геноцид пред повеќе од сто години врз Ерменците и другите народи што живееле во Анадолија во тоа време. Тогаш загинале повеќе од 1,5 милиони Ерменци. Како што и се очекуваше, тоа предизвика остри реакции во владата во Анкара, која ги отфрли тие обвинувања како неосновани и го обвини израелскиот премиер за сегашниот геноцид врз Палестинците во Газа.
„Како премиер, јас само признав дека за време на Отоманската империја е извршен геноцид врз Ерменците. Мислам дека Кнесетот (израелскиот парламент) исто така усвои резолуција во таа смисла. Сега, како премиер на Израел, јас го направив тоа“, рече премиерот Нетанјаху, објави The Times of Israel.
Владата во Тел Авив досега избегнуваше да го квалификува масовното страдање на Ерменците пред сто години во Турција како геноцид, за да не ги затегне дополнително односите меѓу двете земји, кои се нарушени со години. Но, овој пресврт очигледно не е случаен, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган безрезервно ги поддржува Палестинците во Газа и го обвинува Нетанјаху за воени злосторства и геноцид врз цивилите таму. Анкара го поддржа покренувањето судска постапка против Нетанјаху и поранешниот израелски министер за одбрана Јоан Галант пред Меѓународниот кривичен суд.
Изјавата на Бенјамин Нетанјаху во врска со настаните од 1915 година е обид да се искористи трагедијата од минатото за сегашни политички цели. Турција ги отфрла и осудува тие изјави, бидејќи се некомпатибилни со историските и правните факти“, нагласува Министерството за надворешни работи.
Во Анкара веќе не избираат зборови
„Ционистите кои ја пролеваат крвта на невини цивили во Газа на крајот ќе се удават во таа крв. „Никој не може да остане рамнодушен кон овие злосторства“, истакна Ердоган, кој го обвинува Нетанјаху дека „се однесува како што се однесувал Хитлер“.
Дури и во Тел Авив не остануваат долгови, па велат дека Ердоган сега се однесува како султан, како што се однесувале отоманските освојувачи.
Злосторството против Ерменците е извршено во времето на распадот на Отоманската империја во 1915 година. Тоа злосторство беше осудено и квалификувано како геноцид од повеќе од дваесет водечки земји во светот – Франција, Германија, Шведска, Русија, Аргентина, а неодамна и Америка. По повод стогодишнината, Европскиот парламент усвои резолуција и ја повика Турција да го признае „геноцидот против Ерменците“. Министерството за надворешни работи во Анкара ги отфрли обвинувањата и ги повика парламентарците во Стразбур да се соочат со катастрофата предизвикана од европските земји за време на Првата и Втората светска војна во која загинаа милиони луѓе.
Во Анкара упорно негираат дека во 1915 година имало геноцид: „Можеби загинале неколку стотици илјади Ерменци, како и припадници на други народи, вклучувајќи ги и самите Турци“. Упорно се негира дека тоа бил однапред смислен злостор. Признавањето на геноцидот би отворило многу болни рани, пред сè, враќањето на огромниот имот што Ерменците во Истанбул и другите делови на Турција го поседувале во тоа време, а кој бил нелегално узурпиран од нив. Геноцидот е клучната причина зошто Анкара и Ереван немаат дипломатски односи со децении, иако се соседни земји.
Сите оние што признаа дека ова злосторство е извршено врз Ерменците се на удар во Турција. Дури и нобеловецот Орхан Памук, кој во едно интервју изјави дека „еден милион Ерменци и 30.000 Курди биле убиени во Турција“. Судските постапки што беа покренати против него беа прекинати под притисок на меѓународната јавност, која застана зад легендарниот романописец. Многумина немаа среќа, бидејќи Памук е еден од нив.
Во Анкара веруваат дека ова прашање треба да им се остави на историчарите. Треба да се формира заедничка комисија на двете земји, која би утврдила што навистина се случило тогаш, врз основа на документите. Во Ереван досега ја отфрлија оваа иницијатива бидејќи за нив нема дилема: тоа беше геноцид, најголем во историјата на цивилизацијата дотогаш.
