Истражувачите вклучени во проектот велат дека веруваат дека видовите дрвја, за кои се смета дека се исчезнати денес, би можеле да бидат извор на лековит мелем споменат во Библијата и други древни текстови.
Откопано за време на археолошкото ископување во долниот регион Вади ел-Маккук северно од Ерусалим, античкото семе беше утврдено дека е во недопрена состојба. Но, научниците кои го спроведоа новото истражување не беа во можност да го идентификуваат видот на дрвото само од семето. Тимот, предводен од д-р Сара Салон, го посадиле семето за понатамошно истражување пред повеќе од десет години.
Салон вели дека е можно дрвото да биде извор на библиското „цори“, екстракт од лековити растенија поврзан со историскиот регион Гилеад северно од Мртвото Море во долината Јордан, планинска и шумска област позната по култивацијата на растенија.
Наодите на тимот, опишани во студија објавена на 10 септември во списанието Communications Biology, откриваат некои од тајните околу потеклото на овој загадочен примерок, кој Салон го нарече „Шеба“.
За да никне примерокот, коавторката на студијата, д-р Елејн Соловеј, почесена истражувачка во Центарот за одржливо земјоделство при Институтот за еколошки студии Арава во Израел, користела процес усовршен за време на претходното истражување предводено од Салон на семки од урми стари 2.000 години. Пристапот вклучувал натопување на мистериозното семе од јудејската пустина во вода измешана со хормони и ѓубриво пред да се засади во саксија со стерилна почва.
„Околу пет и пол недели подоцна, почна да расте растението“, рече Салон.
Откако растението почнало да расте, тимот користел радиојаглеродно датирање на органската материја за да ја процени староста на растението и откриле дека примерокот датура помеѓу 993 и 1202 година.
Не долго потоа, дрвото почнало да никнува лисја. Салон сподели слики од дрвото и неговите лисја со ботаничари ширум светот. Еден експерт сугерираше дека припаѓа на родот Commiphora. Групата вклучува околу 200 видови дрвја кои првенствено се наоѓаат во Африка, Мадагаскар и Арапскиот Полуостров.
Потоа, Салон сподели примерок од листот со коавторката на студијата, д-р Андреа Викс, вонредна професорка на одделот за биологија на Универзитетот Џорџ Мејсон во Ферфакс, Вирџинија. Викс ја секвенционираше ДНК на дрвото, потврдувајќи ја прелиминарната идентификација. Сепак, примерокот не одговараше на ниту еден од познатите видови Commiphora во нејзината база на податоци.
Со својот уникатен генетски отпечаток, непознатиот вид Commiphora најверојатно претставувал изумрен таксон некогаш одгледуван во регионот околу јудејската пустина, според студијата.
Сепак, дрвото, кое сега е старо повеќе од 14 години и е високо речиси 3 метри, ниту цветало ниту дало плод. Без овие полесно препознатливи карактеристики, не е можно со сигурност да се идентификуваат криптичните видови, се додава во студијата.
Врз основа на историските истражувања, Салон претпоставуваше дека дрвото може да биде извор на она што древните текстови од регионот, вклучително и Библијата, го опишуваат како „јудејски балзам“ или „балзам од Гилеад“ – миризлива смола собрана за да се направи парфем што во тоа време се извезувал низ целиот свет.
„Го засадивме во 2010 година (и) сега е 2024 година. Зошто чекавме толку долго (да го објавиме истражувањето)? Затоа што сакав да се уверам дека тоа не е јудејскиот балзам. И како дефинитивно би го знаеле тоа? Мирисајќи го“, рече Салон.
Сепак, дрвото, кое е поврзано со смирното дрво познато по својата смола, ниту за момент не испуштало никаков мирис. Кога растението било старо околу три години, тимот извршил фитохемиска анализа на смолата, листовите и гранките за да тестира за ароматични соединенија, како оние што се наоѓаат во мирото. Сепак, ги немаше.
Наместо тоа, тимот откри некои соединенија познати по нивната медицинска употреба, вклучително и „гугултероли“, кои беа идентификувани од смолата на сродниот вид дрво Commiphora wightii и имаа потенцијал за борба против ракот, се вели во студијата.
„Со оглед на резултатите, утврдено е дека не се работи за јудејски балзам, туку за негов близок роднина и за еден од неароматичните комфри што е ризница на лековити соединенија“, вели д-р Салон.
Поради присуството на овие лековити соединенија, научниците заклучиле дека дрвото можеби било извор на медицински салфем познат како „цори“, кој се споменува и во историските текстови.
Семињата со толку неверојатно долг животен век се исклучително ретки, забележува д-р Луиз Колвил, која ја истражува биологијата на семето во Кралската ботаничка градина Кју во Лондон и која не била вклучена во истражувањето.
Она што е особено изненадувачки е тоа што истражувачите имале само едно семе и фактот дека тоа никнало е чиста среќа, истакнува д-р Колвил.
Извор: Си-Ен-Ен
