Новиот закон, кој доби широка политичка поддршка, се смета за историски чекор во борбата против насилството врз жените, иако дел од стручната јавност изразува сомнежи во неговата ефикасност.
Реформата е поттикната од бранот јавен гнев по убиството на 22-годишната Џулија Чекетин во 2023 година, случај кој ја отвори националната дебата за фемицидот и институционалните пропусти во заштитата на жртвите, пишува „Еврактив“.
До донесувањето на новиот закон, само Кипар, Малта и Хрватска го имаа фемицидот дефинирано како посебно кривично дело, додека во останатите земји од ЕУ родово мотивираните убиства се третираат во рамки на веќе постоечките закони за убиство или семејно насилство. Италијанската реформа затоа претставува значаен преседан.
Со новиот член во Кривичниот законик, фемицидот се утврдува како самостојно дело кога жената е убиена поради дискриминација, омраза или обид за контрола – што ги вклучува и случаите во кои жртвата одбива да започне или продолжи врска. Законот ги опфаќа и убиствата по прекин на врска, особено кога се инволвирани деца, што според пратениците укажува на трајна „пoсесивна“ динамика.
Податоците покажуваат дека од јануари до 20 октомври 2025 година, 85 жени биле жртви на намерно убиство – што е намалување во однос на 102 случаи во истиот период лани. Сепак, уделот на жените во вкупниот број убиени е највисок досега – над една третина од сите жртви се жени.
Посебно внимание привлече фактот дека законот е донесен едногласно – 237 пратеници гласаа „за“, без ниту еден „против“. Премиерката Џорџа Мелони го нарече исходот доказ за „национална решителност“ во борбата против родово мотивираното насилство, додека лидерската на левиот центар Ели Шлајн оцени дека меѓупартиската поддршка испраќа силен сигнал за прашање кое вообичаено го поларизира парламентот.
Во рамките на десничарското мнозинство, пратениците ја гледаат реформата како дел од поширока стратегија за позиционирање на Рим како лидер во меѓународната заштита на жените. Пратеничката Каролина Варки за „Еврактив“ изјави дека фемицидот има „специфичност“ вкоренета во обрасци на доминација и контрола, поради што му е потребна сопствена правна дефиниција.
Сепак, надвор од политичките кругови стигнуваат остри критики. Вкупно 77 правни експертки предупредуваат дека законот може да има ограничено практично влијание, нарекувајќи го „популистички“ инструмент што тешко ќе донесе суштински промени. Според нив, италијанските судови и досега можеле да изрекуваат доживотни казни за родово мотивирани убиства, додека докажувањето на мотиви како „омраза“, „дискриминација“ или „контрола“ може дополнително да ја усложни примена на законот.
Професорот за кривично право Емануеле Корн од Универзитетот во Павија наведува дека превенцијата не произлегува од построги казни, потсетувајќи дека во Латинска Америка – и покрај прецизни закони за фемицид – бројот на убиства не е намален.
Претседателот на Националната асоцијација на судии, Чезаре Пароди, додаде дека законот не ги адресира длабоко вкоренетите општествени и институционални причини за насилството, како недоволното финансирање на услугите или трајните културолошки норми.
Сепак, владата инсистира дека новиот закон е само дел од поширок пакет мерки. Пратеничката Варки истакна дека следуваат и други чекори – удвојување на средствата за сигурни куќи и центри за борба против насилството, нови финансиски поддршки за жртвите и програми за економско осамостојување.
„Често, повикот на бесплатната линија за помош им го спасува животот на жртвите на насилство и прогонување“, додаде таа, нагласувајќи дека владејачкото мнозинство не го гледа законот само како казнена мерка, туку како клучен дел од поширок систем на превенција и поддршка.
Извор: Index.hr
